موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی

ابعاد شناخت ربای جاهلی

غلام رضا مصباحی مقدم؛ خلیل اله احمدوند

چکیده: با ورود نظام سرمایه داری و صنعت بانکداری مبتنی بر بهره، به حوزه اقتصادی کشورهای اسلامی،‌دانشمندان مسلمان برای ایجاد سازگاری بین این نظام و حکم حرمت ربا، نظریه­های مختلفی برای محدودکردن قلمرو حرمت ربا ارائه داده اند، و برای اثبات نظریه خود ادله‌ای آورده‌اند، یکی از مهمترین استدلال‌هایی که طراحان این نظریه‌ها به آن تمسّک کرده‌اند ادعای اختصاص حرمت ربا، به ربای رائج در عصر جاهلی و زمان نزول وحی است و هر کدام تصویر خاصی ازربای متداول در آن زمان ارائه داده‌اند و حکم حرمت ربا را به آن اختصاص داده‌اند.
نظریه‌ پردازان ربا و بهره معتقدند، همه آیات ربا ناظر به ربای رایج در عصر تشریع (ربای جاهلی) است، چرا که این آیات با مفروض گرفتن تعریف ربا، به بیان احکام و عواقب دنیوی و اخروی آن پرداخته‌اند، بنابراین هر نوع اظهار نظر پیرامون آیات ربا متوقف بر شناخت دقیق و صحیح از ربای جاهلی است.
این تحقیق که از جهت منابع، کتابخانه‌ای و از جهت روش تحقیق، تحلیلی و توصیفی است، با مراجعه به متون تاریخی، تفسیری، روایی و فقهی و با تجزیه و تحلیلی محتوایی به دنبال پژوهش از ماهیت ربای جاهلی است و فرضیه تحقیق این است که: «ربای جاهلی از جهت حقوقی گاهی در افزایش مبلغ بدهی در قبال تمدید سررسید بدهی و گاهی گرفتن زیاده برای اعطای قرض بود، از جهت کاربرد نیز گاهی برای قرض‌های مصرفی وگاهی برای قرض‌های سرمایه‌گذاری بود و از جهت نرخ، از نرخ بهره کم شروع می‌شد و در مواردی به صددرصد (دو برابر کردن اصل سرمایه و بدهی) می‌رسید». رباخواری در عصر جاهلی و همزمان بانزول وحی، به شیوه­های مختلف بین اعراب متداول بوده که شناسائی این شیوه ها در تفسیر آیات وروایات مربوط به ربا و در نتیجه برای استنباط احکام شرعی ازآنها بسیار ضرورت دارد.

اصل مقاله

GDE Error: Error retrieving file - if necessary turn off error checking (404:Not Found)

دانلود مقاله

شما می‌توانید فایل PDF مقاله را از طریق لینک زیر دانلود نمایید.