احادیثی درباره کسب روزی حلال و مذمت ثروت‌اندوزی
رسول خدا صلى اللّه علیه و آله
«طلب حلال بر هر مرد و زن مسلمان واجب است».
«کسى که به شب در آید در حالى که به سبب طلب حلال خسته باشد، آمرزیده داخل شب شده است».
«عبادت هفتاد جزء است و افضل همه اجزاء، طلب حلال است».
«عبادت ده جزء است، نه جزء آن در طلب حلال است».
«هر که از دسترنج خود بخورد، از صراط برق آسا بگذرد».
«هر که از دسترنج خود بخورد، خداوند با رحمت به وى بنگرد و هرگز عذابش نکند».
علم اخلاق اسلامى ج: ۳، ص: ۲۳۵
«هر که از دسترنج حلال خود بخورد، خداوند درهاى بهشت را به روى او مىگشاید تا از هر درى که بخواهد وارد شود».
«هر که از دسترنج خود بخورد، در شمار پیغمبران خواهد بود، و پاداش ایشان را خواهد گرفت».
«هر که براى عفّت نمودن و بىنیاز شدن از مردم در طلب دنیا و مال حلال باشد و براى خانواده خود و براى مهربانى کردن و راحت رساندن به همسایه سعى و کوشش کند با چهرهاى چون ماه شب چهارده خداى عز و جل را در قیامت ملاقات کند».
«هر که با پارسائى و پرهیز از حرام در طلب دنیا باشد، درجه شهیدان دارد».
«هر که چهل روز حلال بخورد خداوند دل او را نورانى مىکند، و چشمههاى حکمت را از دل او بر زبانش جارى مىسازد».
معراج السعاده ج: ۲، ص: ۳۵۳
«دوستى مال و بزرگى، نفاق را مىرویاند، همچنان که آب گیاه را مىرویاند».
«دو گرگ صیاد، که داخل حصار گوسفندى شوند این قدر از گوسفندان را فاسد نمىکنند که دوستى مال و جاه، دین مسلمانان را فاسد مىکند».
«بدترین امت من مالداراناند».
«دوستان فرزند آدم سه چیز است: یکى تا وقت مردن با او است، و آن مال است. و دیگرى تا لب گور، همراه او مىآید، و آن اهل و عیال است. و سوم، تا عرصه محشر همراهى او مىکند، و آن اعمال است».«» و فرمود که: «چون روز قیامت شود صاحب مالى را مىآورند که مال خود را به مصرفى که خدا فرموده است رسانیده است، و مال او نیز در پیش روى او مىآید و چون به صراط مىرسد هر جا که مىایستد و رفتن بر او مشکل مىشود مال او مىگوید بگذر که تو حق خدا را در من به جا آوردى. پس دیگرى را مىآورند که اطاعت خدا را ننموده است، و مال او در پشت سر او مىآید چون به صراط رسد هر جا که ایستد مال او گوید واى بر تو که در حق خدا کوتاهى کردى. پس چنین خواهد گفت تا او به جهنم افتد و هلاک شود».
«دینار و درهم به هلاکت افکندند کسانى را که پیش از شما بودند و شما را نیز هلاک خواهند نمود».
«در روز قیامت مردى را بیاورند که از حرام در دنیا مال جمع نموده بود و در حرام صرف کرده بود، پس امر شود که: او را به جهنم افکنند. و دیگرى را بیاورند که مال از حلال جمع کرده و در مصرف حرام خرج نموده. خطاب رسد که: او را هم به جهنم برند. و مردى دیگر را بیاورند که مال از حرام جمع کرده و به مصرف حلال خرج نموده. خطاب رسد که: او را نیز به جهنم اندازند. و مردى دیگر را بیاورند که مال از حلال جمع نموده و به حلال خرج نموده باشد خطاب رسد که: او را بازدارید، شاید در طلب این مال ضرر به یکى از امورى که بر او واجب است رسیده باشد، مثل اینکه: نمازى را از وقتش تأخیر انداخته یا کوتاهى در رکوع یا سجود یا وضوى آن نموده باشد. عرض کند که: پروردگارا از حلال کسب کردم و به حلال خرج کردم و هیچ یک از واجبات خود را ضایع نکردم. خطاب رسد: شاید به جهت این مال، بر اقران و امثال فخر کردهاى. و به مرکبى یا جامهاى مباهات نموده باشى؟ عرض نماید: پروردگارا چنین عملى نیز از من سر نزد. و خطاب رسد که: شاید کوتاهى و منع نموده باشى حق کسانى را که من امر کردم که بدهى از: سادات و یتیمان و مساکین و راه گذران؟ عرض کند که: نه پروردگارا هیچ حقى را که امر فرموده بودى ضایع نکردم. در این وقت این جماعت حاضر مىشوند و در مقام مخاصمه با آن شخص برمىآیند و مىگویند: خداوندا مال به او عطا کردى و او را غنى گردانیدى و به او امر فرمودى که به ما بدهد. اگر از جواب مخاصمه آنها برآمد و معلوم شد که حق آنها را داده. و هیچ فخرى و مباهاتى نکرده. و واجبى از او ضایع نشده. خطاب مىرسد که: بایست و به جا بیاور شکر نعمتى را که به تو عطا فرمودهایم از آنچه خوردهاى و آشامیدهاى و لذتى که یافتهاى».
معراج السعاده ج: ۲، ص: ۳۵۴
مردى به حضرت پیغمبر – صلّى اللّه علیه و آله – عرض کرد که: چرا من شوق به مرگ ندارم؟ حضرت فرمود: آیا مالى دارى؟ عرض کرد: بلى یا رسول الله.
فرمود: مال خود را پیش روى خویش بفرست، زیرا که: دل هر کسى همراه مال اوست، اگر پیش فرستاد مىخواهد زود به آن برسد و اگر گذاشت مىخواهد با آن باشد»
حضرت امیر المؤمنین – علیه السّلام – درهمى به دست مبارک گرفتند و فرمودند: «تا تو از دست من بیرون نروى نفعى به جهت من ندارى
در بعضى روایات رسیده که: «اول روزى که سکه درهم و دینار زده شد شیطان آنها را برداشت و بر روى خود گذاشت و بوسید و گفت: هر که شما را دوست دارد بنده بر حق من است».
