موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور برچسب

غرر

مقاله/تحلیل مقایسه‌ای ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و بانکداری متداول

نویسندگان: مهدی صادقی شاهدانی؛ محمدابراهیم آقابابایی

چکیده: عدم پرداخت اصل و فرع بدهی طبق شرایط مندرج در قرارداد، ریسک اعتباری تلقی می شود. از میان ریسک های موجود در عملیات بانکی، ریسک اعتباری از آن جهت که حیات بانک به آن وابسته است، مهم ترین ریسکی است که بانک ها با آن مواجه می شوند. توجه به عوامل مؤثر و مدیریت صحیح این ریسک، می تواند تضمین کننده ثبات و سودآوری بانک باشد. هرچند ابعاد مختلف این موضوع در بانکداری متداول مورد توجه قرار گرفته، اما به دلیل ماهیت متفاوت بانکداری اسلامی، بررسی این ریسک و…

مقاله / تحلیل فقهی − اقتصادی سهام ممتاز

نویسنده: سید صادق طباطبایی‌نژاد

چکیده: از طریق رشد حجم پس انداز و سرمایه گذاری، رشد اقتصادی را تسریع می کنند. در این بازار تأمین مالی بخش عمده ای از هزینه های بنگاه ها به وسیله ابزارهای موجود امکان پذیر است. سهام ممتاز، اوراقی با ویژگی سهام عادی و اوراق قرضه برای تأمین مالی شرکت ها می باشد که مورد علاقه سرمایه گذارانی است که ضمن ریسک پذیر بودن، خواهان ایمنی معقولی و عایدی منظم و ثابتی برای سرمایه خود هستند. این نوشتار به صورت کتابخانه ای و با روش تحلیلی−توصیفی کتابخانه ای و…

نقد احتمال غرر در بیمه

نویسندگان: اردوان ارژنگ ؛ قاسم نظری ؛ سید علی حسینی

چکیده:بیمه از جمله عقود نامعین است. هرچند امکان دارد بیمه در قالب عقود و عناوین دیگر واقع شود، هیچ کدام نیست و عقد مستقلی به حساب می آید. تسری غرر به بیمه، هرچند محتمل است (همانند سایر عقود معاوضی) محرز نیست، بلکه محتمل است، زیرا شاید حقّ بیمه، کمتر از قسط پرداختی بیمه گذار یا حتی کمتر از اصل آن باشد. امکان تحقق غرر در بیمه از سه جنبه یکی جهل به وجود عوضین (بروز یا عدم بروز خسارت در آینده و پرداخت یا عدم پرداخت از طرف بیمه گر) و دیگری جهل به…

واکاوی صحت و بطلان تعهد به پرداخت خسارت در بیمه‌های عمر و زندگی

نویسندگان: سعید افشاری؛ محمدتقی قبولی درافشان؛ حسین ناصری مقدم

چکیده: یکی از چالش‌های مهم جواز بیمۀ عمر، ایراد شبهۀ غرر (خطر و جهالت) و بیع امنیت است. در مقالۀ پیش‌رو، با بهره‌گیری از روش تحلیلی – توصیفی در صدد پاسخگویی به دو اشکال اساسی مذکوریم. نتایج پژوهش حاکی از این است که اگر مقصود از غرر، خطر باشد، اصولاً بیمۀ عمر نه برای ایجاد خطر، بلکه برای دفع خطر و جبران خسارت پدید آمده است. اگر غرر به‌معنای جهالت باشد، مبنای اشکال این است که معاوضه در بیمۀ عمر، معاوضۀ مال به مال تصور شده، در حالی‌که مبادله در بیمۀ…

قاعده نفى غرر در معاملات

ابوالقاسم علیدوست / اقتصاد اسلامی سال سوم 1382 شماره 9

چکیده: از جمله قواعدى که در استنباط احکام معاملات و ابزارهاى مالى مورد استناد قرار مى‏گیرد قاعده فقهى، «نفى بیع غررى» به صورت خاص، یا «نفى غرر» به شکل عام است. مستند این قاعده، حدیث معروف نبوى صلى‏الله‏علیه‏و‏آله است که در آن آمده است: «نهى النبى عن بیع الغرر»، و مشهور فقیهان شیعه و اهل سنّت به این حدیث عمل، و در موارد ذیل از آن استفاده کرده‏اند. 1. اشتراط قدرت بر تحویل عوضین معامله؛ 2. اشتراط علم بر مقدار و کیفیّت عوضین؛ 3. اشتراط علم بر امور…

بیع شرط و عقد اجاره

سعید ابراهیمی؛ علی اکبر ایزدی فرد؛ حسین کاویار

چکیده: قراردادهای اجاره در عرف رایج امروزی عمدتا در قالب «رهن و اجاره» منعقد می‌گردند. با توجه به وجود پاره‌ای از ایرادات فقهی ناظر بر این نوع از قراردادها فقهاء پیشنهاداتی را مطرح نموده اند که شامل توجیه قرارداد یادشده در قالب شرط قرض و یا شرط عاریه و ودیعه در عقد اجاره می‌باشد که در جای خود محل تامل و بررسی است. در این میان از جمله راهکارهای پیشنهادی، شیوه‌ای است که توسط برخی صاحبنظران همچون آیت‌الله سیستانی مطرح گردیده است و تحت عنوان بیع شرط…

بورس بازی از دیدگاه فقه

سید حسین میرمعزّی / مجله اقتصاد اسلامی، شماره 9

چکیده: بورس بازی، فعّالیّتی اقتصادی است که به هدف دستیابی به سود از طریق پیش بینی تغییرات قیمت کالا، اوراق بهادار و ارز انجام می شود. در این مقاله، بورس بازی به گونه ای سالم و به دور از احتکار و ائتلاف و انتشار اخبار کذب و معاملات صوری و مانند آن، از دیدگاه فقهی بررسی، و پس از نقل اقوال در این باره، با استفاده از آیات و روایات متعدّد، جواز آن البّته در صورتی که در چارچوب احکام باب معاملات انجام پذیرد اثبات شده است.

قاعده نفی غرر در معاملات

نویسنده: ابوالقاسم علیدوست / مجله اقتصاد اسلامی، شماره 9، زمستان ۱۳۸۲.

چکیده: از جمله قواعدی که در استنباط احکام معاملات و ابزارهای مالی مورد استناد قرار می گیرد قاعده فقهی، «نفی بیع غرری» به صورت خاص، یا «نفی غرر» به شکل عام است. مستند این قاعده، حدیث معروف نبوی صلی الله علیه و آله است که در آن آمده است: «نهی النبی عن بیع الغرر»، و مشهور فقیهان شیعه و اهل سنّت به این حدیث عمل، و در موارد ذیل از آن استفاده کرده اند. 1. اشتراط قدرت بر تحویل عوضین معامله؛ 2. اشتراط علم بر مقدار و کیفیّت عوضین؛ 3. اشتراط علم بر امور…

بررسی رابطه ریسک و غرر در بازارهای مالی

نویسندگان: دكتر سيد عباس موسويان؛ محمد عليزاده اصل

چکیده: رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری ﺑﺪون ﻗﺒﻮل رﻳﺴﻚ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ. از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، رﻳﺴﻚﺑﻴﺶاز ﺣﺪ، ﺟﺰو ﻣﻮاﻧﻊ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری اﺳﺖ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻛﻤﺒﻮد اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻓﺮاد در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ. ﻳﻜﻲ از ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﻮرد اﻫﺘﻤﺎم دﻳﻦ اﺳﻼم ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺷﺪن ﻗﺮاردادﻫﺎی ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد و ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﭘﺬﻳﺮش رﻳﺴﻚﻫﺎی ﻣﺘﻬﻮراﻧﻪ و ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ، ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻣﻌﺎﻣﻼت ﻏﺮری اﺳﺖ. ﻏﺮر ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﻮﻋﻲ ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن در ارﻛﺎن ﻗﺮارداد اﺳﺖ…