وجه التزام

چکیده: موضوع دریافت خسارت تاخیر تادیه همواره یکی از بحث‌های چالش‌برانگیز فقهی و حقوقی در نظام بانکی کشور بوده است؛ صرف‌نظر از نظریه‌های گوناگونی که در تبیین ماهیت خسارت تاخیر تادیه ابراز شده، همه صاحب‌نظران بر لزوم دریافت این نوع خسارت، به‌ویژه در نظام بانکی اتفاق‌نظر دارند. راهکارهای ارایه‌شده برای دریافت خسارت تاخیر تادیه در نظام بانکی، با ایرادهایی روبه‌رو شده‌اند؛ هر چند که تعیین وجه التزام در قراردادها از جهت‌های گوناگون، قابل پذیرش است؛…

چکیده: حليت يا حرمت گرفتن جريمه ديركرد وام های بانكی، يكي از مسائل مهم بانكی به شمار می آيد. بيشتر فقها گرفتن اين جريمه را خلاف شرع و مصداق بارز ربا دانسته اند. علاوه بر اين، رواياتی خاص در اين باب وارد شده است. همچنين گرفتن اين جريمه مصداق همان ربای جاهلی است كه قرآن از آن نهی كرده است. در مقابل، برخی از فقها با مطرح كردن راه كارهايی چون جداسازی ربا از وجه التزام، تبيين ضرر وارد بر قرض دهنده، روايت «لي الواجد بالدين يحل عرضه و عقوبته»، قاعده…

چکیده: ماهیت بیعانه هم در حقوق موضوعه و هم در میان فقها کمتر مورد توجه بوده و می‌تواند بحثی تازه و قابل تأمل باشد. میان ماهیت بیعانه و دیگر نهادهای حقوقی شباهت‌های زیاد و ظریفی وجود دارد که گاه باعث شده است، ماهیت آنها در توجیه و بررسی ماهیت حقوقی بیعانه به کار گرفته شود، بدون عنایت به این امر که علاوه بر مشابهت‌ها، تفاوت‌هایی میان آنها نیز وجود دارد و ما در این نوشتار به آنها خواهیم پرداخت. به‌رغم سکوت قانون‌گذار و اجمال قانون مدنی در خصوص این…

سؤال: اخیراً قانون بانکداری بدون ربای ایران، مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته و به مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا پس از بررسی‌های دقیق‌تر و طی مراحل قانونی به تصویب نمایندگان برسد در این قانون در مورد گرفتن جریمه تأخیر در پرداخت دیون که از آن به وجه التزام تأخیر یاد می‌شود، برای این که مطابق با فتوای تمام مراجع تقلید باشد، از قرارداد صلح که به شرح ذیل است، استفاده شده است: ماده ۴۹- بانک‌ها و مؤسسات تخصصی مشاوره و تأمین مالی می‌توانند قبل از…

بانک تسهیلات «فروش اقساطی» را به مشتری پرداخت می‌کند و به او وکالت می‌دهد تا برای بانک کالایی را بخرد و از طرف بانک به خودش با قیمتی که اعلام می‌شود و با مدت زمان معلوم به خودش بفروشد. حال سؤال این است که الف: اگر مشتری به این وکالت عمل نکرد (یا کلاً آن را مصرف نکرد و یا در امور دیگری مانند پرداخت دیون مصرف نمود) با توجه به این که بانک با تلقی این که مشتری به وکالت عمل کرده و خرید و فروش نسیه صورت گرفته، اقساط سود و اصل تسهیلات را ماهانه از او…

از موارد چالشی در مباحث بانکی بحث اخذ جرایم برای تأخیر در پرداخت دیون توسط مشتریان می‌باشد. نظر شورای محترم نگهبان و برخی از مراجع عظام تقلید در مورد جریمه تأخیر، این است که به دو شرط بانک‌ها می‌توانند جریمه تأخیر دریافت نمایند: شرط اول: اخذ جریمه به‌عنوان وجه‌التزام باشد نه به ‌این عنوان که بدهکار با پرداخت جریمه، حق داشته باشد که تأخیر نماید. توضیح این‌که یکی از مصادیق ربا، تمدید مدت پرداخت در مقابل افزایش میزان بدهی می‌باشد که به ‌آن…

تعریف مقدار زيادي است كه براي تمديد مهلت بدهي و دين اخذ مي‌گردد. توضیح: اگر فردي از كسي به هر دليلي طلبي دارد( مثلا به خاطر قرض يا فروش قسطی مال يا مثلا دكتري به خاطر درمان از بيمار خود مبلغی طلب دارد) و بدهكار در سررسيد، امكان پرداخت بدهي را ندارد مهلت دادن به بدهکار، ثواب دارد و مورد تاكيد اسلام است. اما این تمديد مهلت بدهي به شرطی صحیح است که بابت این تمدید، زیاده‌ای اخذ نشود. و الا حرام بوده و ربای جاهل نامیده می‌شود. مثال: شخصي از…

حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمدتقی علوی، عضو گروه فقه مرکز مطالعات پاسخ به شبهات حوزه علمیه و از کارشناسان همکار موسسه طیبات، با اشاره به تأکید چهار تن از مراجع تقلید در دیدار اخیر خود با مدیرعامل بانک ملت اظهار کرد: در احکام دینی، موردی به نام جریمه دیرکرد نسبت بدهکاری وجود ندارد و علتش این است که یا بدهکار می‌تواند بدهی خود را بپردازد و این کار را انجام نمی‌دهد و یا توان انجام اینکار را ندارد که برای هرکدام از این موارد وضعیتی قابل تصور است.…