استصناع در فقه و حقوق ایران
دکتر غلامعلي سيفی؛ منصوره حسن زاده
چکیده: سفارش ساخت کالاهای دست ساز و پذیرش این قبیل سفارشات از سوی سازنده در سوابق حقوق اسلامی تحت عنوان استصناع مورد بحث قرار گرفته است.
صرفنظر از این که علمای برخی فرق و مذاهب اسلامی در صحت و اعتبار این تأسیس حقوقی تردید جدی کرده اند، ماهیت حقوقی استصناع نیز بین فقهای اسلامی توصیف واحدی نیافته است. به نظر بعضی توافق مستصنع و صانع مبنی بر ساخت کالا با طرح و مواد معین و تحویل آن به سفارش دهنده فاقد ماهیت عقدی بوده و وعد (مواعده) شناخته می شود، اما مطابق نظر گروهی دیگر تراضی انجام گرفته دارای ماهیت عقدی است. در فرض پذیرش ماهیت قراردادی استصناع هم، میان بیع (بیع مال آینده)، اجاره (مقاطعه یا پیمانکاری)، جعاله و شبه اجاره بودن این قرارداد اتفاق نظر وجود ندارد. مضافاً آن که ماهیت مورد نزاع استصناع منجر به بروز اختلاف در حکم لزوم و جواز این عمل حقوقی نیز شده است.
کاربرد فراوان مصادیق مختلف و جدید تأسیس حقوقی مورد بحث در جامعه کنونی و فقدان قانون خاص در این زمینه اقتضا دارد که جهت نیل به یک جمع بندی روشن و ارائه ی راه حل مناسب در حقوق موضوعه ی ایران، آراء و نظرات اعلام شده در فقه دسته بندی و مورد توجه قرار گیرد.
اصل مقاله
دانلود مقاله
شما میتوانید فایل PDF مقاله را از طریق لینک زیر دانلود نمایید.