موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور رده

مطالب و مقالات فقه معاملات

بیع العینه: بررسی فقهی و کاربرد آن در اختیار معامله تبعی و اوراق تورق

نویسنده: علی معصومی نیا منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال دهم بهار و تابستان 1398 شماره 2 (پیاپی 20)

چکیده: «بیع العینه» به معنای خرید نقدی و فروش نسیه به فروشنده و بعکس برای تأمین نقدینگی است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی حکم بیع العینه و امکان استفاده از آن برای تصحیح اختیار معامله تبعی و تورق در بازار سرمایه پرداختیم. با بررسی روایات بیع العینه می توان به این نتیجه رسید که اگر انجام معامله دوم در اول، شرط شود و تمامی ریسک ها متوجه خریدار شود، چنین معامله ای صحیح نبوده و مصداق رباست. هرچند رعایت این دو شرط موجب صحت بیع…

طراحی و بررسی انواع صکوک استصناع قابل انتشار در بورس اوراق بهادار

نویسندگان: محمدنقی نظرپور؛ ایوب خزایی

چکیده: جهت نيل به اهداف سند چشم انداز بيست ساله کشور، بازار سرمايه ايران به عنوان يک بازار در حال توسعه مي بايست همپاي ساير تحولات کشور توسعه و تکامل يافته و قادر به پاسخگويي به نيازهاي اساسي جامعه امروزي باشد. به اين لحاظ توسعه بازار سرمايه ايران و متنوع کردن ابزارهاي موجود در آن الزامي است. بنابراين با توجه به نياز کشور به جذب سرمايه به منظور تامين مالي طرح هاي اقتصادي و زيربنايي و از طرفي کمبود منابع براي سرمايه گذاري در اين طرح ها و همچنين…

عملیات بازار باز از طریق اوراق استصناع «مشکلات و راه حل ها»

نویسنده: محمدنقی نظرپور

چکیده: کنترل پول پرقدرت و حجم نقدینگی در چارچوب سیاست های پولی در اختیار بانک مرکزی کشورها قرار دارد و بانک مرکزی نیز با استفاده از ابزارهایی نظیر عملیات بازار باز، تغییر نرخ ذخیره قانونی، تغییر نرخ تنزیل مجدد به اهداف خود نایل می آید. در عین حال، در این مجموعه ابزارها، عملیات بازار باز قدیمی ترین، شناخته شده ترین و در عین حال مهم ترین ابزار شمرده می شود. در جمهوری اسلامی ایران با توجه به ممنوعیت ربا (بهره) و به تبع آن عدم امکان به کارگیری اوراق…

مقاله/بانکداری و اقتصاد اسلامی: معرفی اجمالی جوانب فقهی و حقوقی عقود بانکداری اسلامی

نویسنده: حسین عیوضلو

چکیده: مضاربه در آیین‌نامه‌های اجرایی قانون عملیات بانکداری بدون‌ ربا:در دستور العمل اجرایی مضاربه در ماده 1 و در آیین‌نامه فصل‌ سوم قانون عملیات بانکداری بدون ربا در ماده 63 نیز عقد مضاربه‌ چنین تعریف شده است: "مضاربه قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین(مالک) عهده‌دار تأمین سرمایه(نقدی)می‌گردد، با قید اینکه طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک‌ باشند. 2 3-شرط لازم در عقد مضاربه‌ باطل است و مبطل عقد است همان‌گونه که…

مقاله/ اجرت در فسخ اجاره

نویسنده: زهراسادات میرهاشمی

چکیده: هرچند، بر طبق قواعد عمومی قراردادها، اثر فسخ ناظر به آینده است، ولی در عقد اجاره خصوصیتی وجود دارد که نمیتوان به آسانی این قاعده را اجرا کرد؛بنابراین هرگاه عقد اجاره در اواسط مدت فسخ شود، اختلاف است که آیا اثر فسخ باید تنها نسبت به بقیه مدت مؤثر واقع شود و آنچه از مدت اجـاره سـپری شـده،بـه جاي خود باقی بماند، یا این فسخ، اجاره را از زمان عقد منحل میسـازد بـه طـوری که عقد کأن لم یکن فرض شده و در نتیجه، تمام اجرت المثل به مالـک ابتـدایی آن…

دو معامله در یک معامله

نویسنده: جعفر سبحانی / مجله فقه اهل بیت شماره ۴۲، سال ۱۳۸۴

عنوان «دو معامله در یک معامله» در کتاب های فقهی و حدیثی مطرح شده است. در تفسیر این عنوان در روایات شیعه و سنی میان فقیهان اختلاف نظر پیش آمده است. ابتدا روایاتی را که شیعه و سنّی نقل کرده اند مطرح می‌کنیم و سپس وارد اصل موضوع می‌شویم. روایاتی که شیعه و سنی در این باره نقل کرده اند: 1. ترمذی در کتاب سنن در باب نهی از دو معامله در یک معامله از ابو هریره روایت کرده که رسول خدا(ص) از دو معامله در یک معامله، نهی فرموده است. او در شرح این حدیث…

نشست بحوث فقهی با موضوع «بررسی فقهی صندوق‌های قرعه‌کشی خانگی»

نشست نهم / ۲۵ دی ماه ۹۸ + صوت

موسسه فقه اقتصادی طیبات در راستای سلسله نشست‌های بحوث فقهی، جلسه نهم بحوث را موضوع «بررسی فقهی صندوق‌های قرعه‌کشی خانگی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید محمدتقی علوی و جمعی از طلاب سطوح عالی حوزه و دانش‌پژوهان مؤسسه برگزار نمود.

تعلق حکم وضعی خمس به منافع شرکت‌ها و مؤسسات

نویسندگان: سیدمحسن طباطبایی، حسن علیدادی سلیمانی

چکیده: خمس از احکام ضروری دین مبین اسلام است که فقهای شیعه و سنی با استناد به آیه ۴۱ سورههمبارکه انفال و سنت نبوی و اجماع فریقین، آن را پذیرفته اند، اما موارد آن مورد اختلاف است، به ویژه منافع کسب که فقط علمای شیعه امامیه بر اساس ظهور آیه و روایات معتبر معصومان^ به آن فتوا داده اند. پرداخت خمس سرمایه و سود حاصل از آن واجب است و از آنجا که برخی از شرکت ها و موسسات دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند، ظاهر آن است که حکم فوق در آن ها نیز جاری گردد. دلیل…

قاعده‌ی اغراء به جهل و مستثنیات آن در انجام فعالیت‌های اطلاعاتی با بهره‌گیری از سنت و سیره‌ی معصومان

نویسنده: احمدعلی قانع (دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام)

مقدمه در فقه اسلام از قواعدی همچون حرمت اغراء به جهل، وجوب ارشاد جاهل، تولی و تبری، وجوب یا جواز توریه، قاعده نفی سبیل، حرمت کتمان حقایق برای مردم، تقیه و ... بحث می‌شود که همه‌ی موارد نه تنها در سیره و سنت معصومان (علیه‌السلام) ردپایی دارد، بلکه نشان از آن‌ها را می‎توان از قرآن کریم جویا شد. هدف این پژوهش بررسی تفصیلی این قواعد فقهی نیست. زیرا بحث و گفتگو درباره هر یک نیازمند مقاله‌ای مستقل است، بلکه با در نظر گرفتن فعالیت‌های اطلاعاتی امنیتی…