بررسی نظری تعامل بین عدالت و رشد اقتصادی و نظریه اقتصاد اسلامی کاربردی از دیدگاه بهینه‌یابی پویا

در ادبیات اقتصاد کلان متأثر از دیدگاه برخی اقتصاددانان متعارف اذعان می‌شود که رشد اقتصادی و توزیع عادلانه‌تر درآمدها اهدافی هستند که دستیابی همزمان به آن‌ها امکان‌پذیر نیست. زیرا حرکت در راستای توزیع عادلانه‌تر درآمدها تمایل کل به پس‌انداز را کاهش می‌دهد. اما چنانچه بر اساس مطالعات جدید حوزه اقتصاد رشد به این دو مقوله بنگریم، سازوکار بهینگی رشد، قاعده‌مندی این تقابل را درهم می‌شکند. به نظر می‌رسد برآمده از نظریه رشد بهینه، بالاترین رشد اقتصادی هنگامی برای یک سیستم محقق می‌شود که در توزیع امکانات و منابع تولید بین کلیه نسل‌ها بیشترین توجه به عدالت معطوف شود. زیرا هرچه نسل‌های حاضر در تخصیص بهینه امکانات بین خود و دیگر نسل‌ها، اهمیت بیشتری برای خود قائل باشند، حجم منابع در دسترس برای کل سیستم کاهش خواهد یافت و بنابراین رشد اقتصادی در نرخ پایین‌تری تثبیت خواهد شد. آن چیزی که این سازوکار را فراهم می کند ارجحیت‌گذاری‌های زمانی نسل حاضر بر مقدار مصرف نسل های آتی است که ازطریق نرخ های بهره بالاتر فراهم می شود. به بیان دیگر هرچه نرخ بهره بالاتر باشد، حجم بهینه پس انداز کمتر و بنابراین رشد اقتصادی کمتری محقق می‌شود. برای مشاهده مکانیک این تعامل از نظریه کنترل بهینه استفاده شده است . ازنظر اقتصاد اسلامی توجه به عدالت درتوزیع امکانات یک اصل مهم تلقی می‌شود. به نظر می‌رسد این اصل دینی و اخلاقی، از جنبه عقلانی مورد تأیید است و جامعه‌ای که عدالت را معیار تخصیص قرار دهد به بالاترین رشد ممکن می رسد.