موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی

حکم جریمه تأخیر در ضمن عقد صلح

سؤال: اخیراً قانون بانکداری بدون ربای ایران، مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته و به مجلس شورای اسلامی ارائه شده تا پس از بررسی‌های دقیق‌تر و طی مراحل قانونی به تصویب نمایندگان برسد در این قانون در مورد گرفتن جریمه تأخیر در پرداخت دیون که از آن به وجه التزام تأخیر یاد می‌شود، برای این که مطابق با فتوای تمام مراجع تقلید باشد، از قرارداد صلح که به شرح ذیل است، استفاده شده است:

ماده ۴۹- بانک‌ها و مؤسسات تخصصی مشاوره و تأمین مالی می‌توانند قبل از انعقاد قرارداد تسهیلات، قرارداد صلحی با متقاضیان تسهیلات منعقد نمایند که در آن قرارداد بانک یا مؤسسه تخصصی مشاوره و تأمین مالی به پرداخت تسهیلات متعهد گردیده و مشتری مبلغی معادل وجه التزام معین را به نفع متعهد برعهده می‌گیرد مشروط بر این که در صورت پرداخت بدهی ناشی از قرارداد در سررسیدهای مقرر، بانک یا مؤسسه تخصصی مشاوره و تأمین مالی کل یا بخشی از بدهی ناشی از صلح را به نفع گیرنده تسهیلات ابراء کند.

با توجه به این که آن چه در این ماده آمده است، هنوز نهایی نشده و امکان اصلاح وجود دارد، بنابراین اگر از نظر حضرتعالی ایراد شرعی وارد است، لطفا بیان فرماید تا در بازنگری آن مورد توجه قرار بگیرد و بیان فرمایید که به چه صورتی باشد، اشکال شرعی ندارد. با توجه به این که بانک‌ها برای الزام مشتریان بد حساب، چاره‌ای جز قراداد دادن جریمه‌های مالی ندارند.

شما با انتخاب نام هر کدام از مراجع عظام تقلید می‌توانید فتاوای ایشان را ملاحظه نمایید.

فتوای آیت الله حسینی شاهرودی(دامت برکاته)

Mohamad hashemi

جواب: گرفتن جریمه دیرکرد پرداخت به صورت قرارداد صلح یاد شده نیز شرعیت ندارد و جائز نیست.[۱]


[۱]. استفتاء اینترنتی از سایت معظم له (شماره: ۹۴۲۱۰۱ – ۹۴/۰۲/۲۸).

فتوای آیت الله شبیری زنجانی(دامت برکاته)

Shobeiri

جواب: در وام‌های با تسهیلات که ضمن عقود شرعیه -غیر از عقد قرض- پرداخت می‌شود، اشکال ندارد.[۱] 


[۱]. استفتاء اینترنتی از سایت معظم له (شماره: ۱۵۵۴۹ – ۹۴/۰۲/۳۰).

فتوای آیت الله محقق کابلی(دامت برکاته)

kaboli

جواب: یکی از راه‌های شرعی این مسئله این است که هر مقدار ارزش پول از ناحیه تأخیر به وجود آمده است، گیرنده وام باید جبران کند.[۱] 


[۱]. استفتاء اینترنتی از سایت معظم له.

فتوای آیت الله گرامی(دامت برکاته)

Gerami

جواب:

۱- به نظر حقیر برعهده گرفتن مشتری مبلغی معادل وجه التزام معینی به نفع متعهد معنایش شرط نفعی برای متعهد (بانک مثلاً) می‌باشد و مصداق «یجّر نفعاً» می‌باشد چون بدهی است که بر عهده گرفتن مشتری، در برابر تسهیلات یا تعهد تسهیلات می‌باشد.

۲- به نظر حقیر همان طور که در جزوه ربا و حیل شرعیه توضیح داده‌ام همان حیل متعارف که از قدیم مرسوم بوده صحیح است و همین طور به نظر حقیر فروش پول به پول، کم یا زیاد، نقد یا نسیه صحیح و بلا اشکال است گرچه برخی از جمله مرحوم امام قدس سرّه پس از تبعید به نجف اشکال می کردند. ملاک ربا در این حیل و حتی فروش پول وجود ندارد.[۱] 


[۱]. استفتاء اینترنتی از سایت معظم له.

فتوای آیت الله مکارم شیرازی(دامت برکاته)

Makarem

جواب: این قرار داد خوب است ولی باید ابهام در ابراء بخشی از وجه التزام برطرف گردد یعنی نوشته شود به هر نسبتی که مشتری نسبت به ادای دینش عمل کند به همان نسبت از آن وجه التزام ابراء می گردد.[۱] 


[۱]. استفتاء اینترنتی از سایت معظم له (شماره: ۹۴۰۲۲۸۰۱۳۴).

شرح کارشناسی

شرح کارشناسی پس از تکمیل استفتائات مراجع ارائه خواهد شد.

احکام و استفتائات پول و بانک

ضمانت سود انتظاری

در یکی از مواد قرارداد مشارکت مدنی بانک ها چنین شرط شده است که: شریک(مشتری) متعهد گردید تسهیلات دریافتی را در موضوع مشارکت به نحوی به کار گیرد که در پایان دوره مشارکت سود مورد انتظار بانک محقق شود و اگر این سود محقق نشد هرچند مشتری به عنوان یکی از شرکا در این عدم تحقق سود مقصر…

شرط خرید کالا توسط مشتری در سلف

آیا در قرارداد سلف، خریدار می تواند با فروشنده شرط نماید که جنس خریداری شده را در سررسید، فروشنده از خریدار به قیمتی که الان معین می کنند بخرد؟

جریمه در قرض

مقدمه استفتاء مورد نظر در دسترس نمی باشد. شما با انتخاب نام هر کدام از مراجع عظام تقلید می‌توانید فتاوای ایشان را ملاحظه نمایید. فتوای حضرت امام خمینی(رضوان الله تعالی علیه) استفتاء مرجع مورد نظر در دسترس نمی باشد.فتوای حضرت امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) شماره استفتاء:…
۱ از ۱۹

حکم شرعی بیت کوین از نظر مراجع تقلید

تا زمانی که این ارز پشتوانه دقیق و روشن مثل حمایت بانک مرکزی کشور را نداشته باشد بدون پشتوانه و ارزش است و اگر اقتصاد کشور را بر اساس آنچه کارشناسان اقتصادی می گویند با پولشویی ها و دور زدن حق حاکمیت به خطر بیندازد از نظر شرع بدیهی است که دارای اشکال است.

حکم فقهی پرداخت تسهیلات جعاله بانکی بابت حقوق کارکنان

حقوق کارکنان، بدهی‌ای است که فعال اقتصادی به کارکنان خود دارد و متعهد است بپردازد و لذا از مصادیق خدمت محسوب نمی‌شود تا بانک بتواند به چنین مواردی تسهیلات جعاله بپردازد و در صورتی که پرداخت شود بانک نمی‌تواند در ازای این تسهیلات سود دریافت نماید؛ هرچند امکان تأمین نقدینگی برای…

اعلام قیمت نقد در فروش نسیه

سوال: آیا در خرید و فروش نسیه لازم است حتماً فروشنده قیمت نقدی و نسیه کالا را اعلام کند؟ یا اگر فقط قیمت نسیه را اعلام کند معامله صحیح است؟

مصرف تسهیلات فروش اقساطی برای پرداخت بدهی

سوال: از بانک تسهیلات فروش اقساطی دریافت کردم و بانک به من وکالت داد تا با آن پول خودرو برای بانک بخرم و سپس آن را از طرف بانک و با مبلغی بیشتر به صورت اقساطی به خودم بفروشم. اما بنده آن را برای خرید خودرو مصرف نکردم وظیفه بنده الان چیست؟ با توجه به اینکه بانک با تلقی اینکه به…

تخفیف در معامله نسیه

سوال: اگر فردی کالایی را به صورت نسیه خریداری کند و قبل از سررسید بخواهد قیمت کالا را پرداخت نماید آیا برای فروشنده لازم است که در قیمت کالایی که فروخته تخفیف بدهد؟
۱ از ۲

کارمزد قرض‌الحسنه

سوال: زمانی که از بانک‌ها قرض‌الحسنه دریافت میکنیم مبلغی را به عنوان کارمزد علاوه از اصل قرض از ما دریافت می‌کنند آیا پرداخت این مبلغ جایز است؟

استفتاء/ قرض به شرط زیاده یا سپرده‌گذاری

شرط زیاده در قرض دو گونه است: عینی و حکمی. در زیاده عینی پرداخت کالا یا مبلغ اضافه شرط می‌شود؛ مثلا قرض دهنده می‌گوید: ده میلیون تومان به تو قرض می‌دهم به شرط اینکه یک میلیون تومان اضافه به من پس بدهی یا فلان کالایی را به من بدهی. در زیاده حکمی انجام کاری شرط می‌شود؛ مثلا…

شیوه محاسبه کارمزد وام قرض الحسنه

بانک‌ها برای محاسبه کارمزد پرداخت قرض‌الحسنه این هزینه‌ها را داخل می‌کنند: ۱- هزینه تبلیغاتی که برای تشویق مردم برای افتتاح حساب قرض‌الحسنه می‌کنند؛ ۲- هزینه‌های جمع‌آوری قرض ۳- هزینه‌های جوایزی که به مردم پرداخت می‌کنند برای قرض دادن به بانک ۴- هزینه‌های کارمندان، ساختمان، آب،…