نشست بحوث فقهی با موضوع «بررسی فقهی صندوق‌های قرعه‌کشی خانگی»
نشست نهم / ۲۵ دی ماه ۹۸ + صوت
موسسه فقه اقتصادی طیبات در راستای سلسله نشست‌های بحوث فقهی، جلسه نهم بحوث را موضوع «بررسی فقهی صندوق‌های قرعه‌کشی خانگی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید محمدتقی علوی و جمعی از طلاب سطوح عالی حوزه و دانش‌پژوهان مؤسسه برگزار نمود.
ابتدای جلسه حجت الاسلام و المسلمین علوی ماهیت ربا و انواع آن، مسائل مختلف قابل بررسی در این زمینه بررسی و سپس ماهیت صندوق های قرض الحسنه را بر مبنای “قرض به شرط پرداخت بدهی” تفصیلا تشریح نمودند و فرمودند:
توافق چند نفر بر اینکه مبلغی وسط بگذارند و قرعه کشی کنند و نوبت هر فردی که شد به آن فرد وام داده می شود قرض به شرط قرض نیست بلکه قرض به شرط پرداخت بدهی است، یعنی وام دریافتی توسط افراد بر اساس فرمول زیر می باشد:
آورده فرد+ میزان طلب فرد (مبالغ پرداختی)+ مبلغ وام
در ادامه اشکالاتی توسط حاضرین مطرح شد که ایشان تفصیلا پاسخ های مستدلی را ارائه نمودند، اشکالاتی همچون:
۱. قرض به شرط قرض از سوی شخص ثالث
۲. قرض به شرط اولیت در پرداخت بدهی
۳. وجود شرط ارتکازی و ابتدایی
۴. قرض به شرط امتیاز شرکت در قرعه کشی
۵. حق الزحمه مسئول صندوق
۶. فرق بین شرط و ا نگیزه
۷. وجود شخصیت حقوقی صندوق
همچنین در ادامه اشکال دیگر صندوق های قرعه کشی خانگی تحت عنوان ” #قمار ” مورد بررسی قرار گرفت، استاد به این اشکال نیز پاسخ دادند که اگر نیت الهی برای قرض دادن وجود داشته باشد برد و باختی وجود ندارد وبلااشکال است اما اگر این قصد توسط اعضا وجود نداشته باشد شبهه قمار قابل بررسی بیشتر می باشد.
قشر متدین جامعه با دغدغه رهایی از ربا و از سوی دیگر حل مشکلات مالی افراد نیازمند اقدام به تشکیل گروه هایی نموده اند که عموما از دوستان و آشنایان و فامیل می باشند و هر یک از اعضای این گروه ها به طور مثال ماهانه مبلغی را در اختیار شخصی که مسئولیت این امر را پذیرفته است قرار میدهند و آن شخص هر ماه به میزان مبالغ جمع شده به یکی از افراد گروه به صورت قرعه کشی وام قرض الحسنه اعطا می کند و این امر تا اعطای تسهیلات به آخرین فرد صندوق ادامه دارد.
ربا
اما از آنجا در واقع این اعضای صندوق هستند که هر ماه مبلغی را به یکی از اعضای صندوق قرض می دهند (مسئول صندوق به وکالت از طرف اعضا فرآیند دریافت و پرداخت ها برعهده دارد) و این حق را نیز برای خود قائل هستند که در یکی از قرعه کشی ها به او هم این وام قرض الحسنه اعطا شود شبهه قرض به شرط قرض و ربا با زیاده حکمی آن مطرح می گردد.
قمار
گذشته از آنکه ربا وجود دارد یا ندارد به دلیل اینکه پرداخت وام به صورت قرعه کشی هست شبهه قمار به وجود به می آید به اینصورت که افراد پولی را وسط می گذارند (رهن) و با هم عهد می کنند (شرط) که قرعه به نام هر کس درآمد آن مبلغ به او پرداخت کنند (هبه یا قرض) از آنجا که در این مدت (مثلا یک سال) هر ماه این قرعه کشی انجام می شود و عده ای در ابتدای امر و عده ای در آخر قرعه به نامشان اصابت می کند افراد ابتدایی برنده می شوند چرا که صاحب پولی می شوند که در قبال آن پرداختی جزئی داشته اند و افرادی که در انتها قرعه به نام شان اصابت می کند بازنده هستند چرا که معادل پرداختی خود را دریافت می کنند شانس دریافت وام را از دست داده اند!
برای مشاهده تصاویر نشست اینجا کلیک کنید.
