احکام و استفتائات خیاطی
خیاطی یکی از مشاغلی است که از دیر باز مورد توجه ایرانیان بوده است ، تولید پوشاک در دوره های گوناگون شکل و شمایلی متفاوت داشته است ، امروزه بازار خیاطی با استفاده از ماشین آلات مدرن و دستگاههای پیشرفته و کارخانه های عظیم بسیار متفاوت با گذشته است ، ولی همچنان استفاده از پوشاک تولیدی کارگاهها در همه دنیا رواج دارد. بیشترین سوالی که در این شغل مطرح می شود این است:
مردی کارش خیاطی لباس های زنانه است و کار دیگری بلد نیست. او اندازه گیری لباس زنانه را خود انجام می دهد، آیا این کار توسط خیاط نامحرم مجاز است؟ آیا درآمد آن مشروع است؟
شما با انتخاب نام هر کدام از مراجع عظام تقلید میتوانید فتاوای ایشان را ملاحظه نمایید.
فتوای حضرت امام خمینی(رضوان الله تعالی علیه)
سؤال۱: آیا می شود آقایان خیاط برای بانوان، بدون هیچ گونه تماسی با بدنشان و بدون اندازه گیری، بلکه از روی نمونه (لباسی که خود بانوان همراه می آورند) برای آنان لباس بدوزند؟
جواب: بسمه تعالی، مانع ندارد.
سؤال۲: این جانب دارای زن و ۲ بچه احتراماً به عرض می رسانم که بنده چند سال است که به شغل خیاطی زنانه اشتغال دارم و از این کار خیلی ناراحت هستم؛ چون می دانم از نظر شرعی خلاف است. من مجبورم تمام کارهای خیاطی، از قبیل اندازه گرفتن و پرو کردن، را خودم انجام دهم؛ ضمناً کارگر زن هم برای اندازه گرفتن و پرو کردن، این جا پیدا نمی شود که به من کمک کند؛ لطفاً بفرمایید از نظر شرعی بنده چه باید بکنم؟ آیا می توانم به کارم ادامه دهم یا نمی توانم؟
جواب: بسمه تعالی، باید مراعات وظیفۀ شرعی را بکنید و اگر نمی توانید مگر با ترک شغل، از شغل مذکور اجتناب نمایید.
سؤال۳: اگر شوهر راضی نباشد، زن می تواند برای جبهه خدمت کند؛ از قبیل خیاطی، بافندگی، عزیمت به جبهه و غیره؟
جواب: بسمه تعالی، در صورتی که بدون اجازۀ شوهر از منزل خارج نشود، مانع ندارد.
فتوای حضرت امام خامنهای(مد ظله العالی)
سؤال۱: مردی کارش خیاطی لباس های زنانه است و کار دیگری بلد نیست. او اندازه گیری لباس زنانه را خود انجام می دهد، آیا این کار توسط خیاط نامحرم مجاز است؟ آیا درآمد آن مشروع است؟
جواب: اگر مستلزم لمس و نگاه حرام به نامحرم باشد، کار او حرام است ولی درآمد او اشکال ندارد.
سؤال۲: آیا تولید و دوختن لباس های محرک و مهیّج در صورتی که تولید کننده و خیاط بداند مشتری آن را در مجلس مختلط استفاده می کند جایز است؟
جواب: جایز نیست.
سؤال۳: آیا چاپ کردن تصاویر مبتذل و مستجهن (مانند زنان برهنه) بر روی لباس و پوشاک اشکال دارد؟
جواب: جایز نیست.
فتوای آیت الله سیستانی(دامت برکاته)
سؤال۱: آموزش ساختن عروسک ( با خمیر یا پارچه و غیره ) با لاخص در مساجد چه حکمی دارد ؟
آیا اگر عروسک نیمی انسان و نیمی غیر باشد ساخت ان اشکال ندارد؟
جواب: به احتیاط واجب جایز نیست حتی اگر نیمی تن انسان باشد و نیمی دیگر در تقدیر باشد مانند انسان نشسته و همچنین اگر نیم دیگر حیوانی دیگر باشد.
سؤال۲: نظر معظم له در مورد عروسک سازی چیست ؟
جواب: جایز نیست اگرذوات الارواح باشد .
سؤال۳: آیا ساختن عروسک پارچه ای جایز است؟
جواب: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
سؤال۴: اینجانب عروسکهائی با پارچه وپنبه درست می کنم این کار صرفا برای سرگرمی من است می خواستم حکمش را بدانم؟
جواب: بنابر احتیاط واجب جایز نیست ولی نگهداری آنچه درست کرده اید مانعی ندارد.
سؤال۵: با عرض سلام و خدا قوت :آیا تولید لباس های نازک و بدن نما اشکال دارد؟
جواب: به خودی خود اشکال ندارد.
فتوای آیت الله علوی گرگانی(دامت برکاته)
سؤال۱: آرایش موى سر و دوختن لباس به مدل خارجیها چه حکمى دارد؟
جواب: اگر موجب ترویج فرهنگ بیگانه گردد، جایز نیست و صرف این که مدلها در خارج طرّاحى میشود، موجب حرمت نمیگردد.
سؤال۲: ساختن عروسک و مجسمه و نقاشى و ترسیم چهره موجودات زنده اعمّ از گیاه، حیوان، و انسان چه حکمى دارد آیا خرید و فروش و نگهدارى آن جایز است؟
جواب: ساختن مجسمه و عروسک انسان و حیوان که جسمیت دارد حرام است ولى ساخت مجسمه گیاهان اشکال ندارد و خرید و فروش مجسمههاى انسان و حیوان و غیره کراهت شدید دارد.
سؤال۳: کوبلنهایى با عکسهاى زنان سر برهنه یا تصاویر رقاصى دسته جمعى که توسط خانمها بافته مىشود، یا عکسهاى مینیاتورى با همین مضامین یا بافتن فرشهایى با همین تصاویر، تهیّه، تولید و خرید و فروش و یا نصب آنها در منازل و خانهها یا مغازهها و محلّ کار چه صورت دارد؟
جواب: در صورتى که مفاسدى بر آن مترتّب باشد جمیع موارد مذکوره آنها حرام است.
فتوای آیت الله محقق کابلی(دامت برکاته)
عوض شدن پارچه نزد خیاط [ضمان در اجاره]
سوال: کسى پارچه اى را به خیاط می دهدکه براى او قبا بدوزد و سایر مایحتاج قبا را هم در اختیار خیاط قرار می دهد ولى خیاط در اثر بى توجهى و سهل انگارى اشتباهاً آن پارچه رابعد از دوختن به کس دیگر می دهد.آیا خیاط ضامن پارچه است یا ضامن قبا؟
جواب: ضامن قبا است، ولى اگر متمکن و قادر بر استرداد قبا نباشد، باید قیمت قبا را براى مالک پارچه بدهد.ولى حق گرفتن اجره المثلى که از قبل تعیین شده است دارد.
فتوای آیت الله مکارم شیرازی(دامت برکاته)
احکام اجرت
سؤال: در صورتی که عامل کار را نیمه تمام بگذارد آیا می تواند طلب اجرت نماید؟
جواب: چند صورت دارد: ۱. در صورتی که فایده کار در تمام شدن آن باشد و عامل کار را نیمه کاره رها نماید (مثلًامقدارى دنبال گمشده بگردد و بعد رها کند) هیچ حقی بر جاعل ندارد. ۲. اگر انجام دادن قسمتى از کار مفید باشد (مثل اینکه قسمتى از لباس را بدوزد) در صورتى که مزد را براى اتمام کار قرار داده باز هیچگونه حقّى ندارد. ۳. اگر مقصود جاعل این باشد که هر مقدار عمل کند به همان مقدار مزد دریافت نماید باید مزد مقدارى را که انجام داده به عامل بدهد.
متفرقه خوردنی ها و آشامیدنی ها
سؤال: من در یک کارگاه خیاطی کار میکنم صاحب کارم یه قانونی گذاشته کسانی که تولید( لباس ) شون کم هست یعنی از سه نفر آخر هر نفر مبلغ پنج هزار تومان از حقوق شون کم میکنه و با پولش برای همه کارگرها شرینی یا میوه میخرد، آیا این میوه را که ما میخوریم حلاله یا حرام؟ البته صاحب کار مون اول سال به همه گفتن همچین قانونی داریم هرکه راضی نیست کار نکنه؟
جواب: در صورتی که این شرط را اعلام کرده باشد و کارگران با اطلاع از آن مشغول به کار شده باشند مانعی ندارد.
حکم دریافت اجرت برای دوختن لباس های تنگ
سؤال: اگر خانمی از خیاط بخواهد که برای او لباس تنگ و کوتاه یا آستین کوتاه بدوزد؛ دریافت اجرت در قبال آن چه حکمی دارد؟
جواب: با توجه به این که این گونه لباس ها را می توان زیر چادر یا در منزل پوشید مسئولیتی متوجه شما نیست .
دوختن لباس زنانه توسط مرد
سؤال: دوختن لباس زنانه توسط خیاط مرد، چه حکمى دارد؟
جواب: در صورتى که مستلزم تماس بدنى و محرّمات دیگرى نشود اشکالى ندارد.
فروش لباس و لوازم آرایشگری
سؤال: اشتغال به فروشندگی لباس زنانه و یا آرایشگری زنان چه حکمی دارد؟
جواب: فروش لباس ها و انجام آرایش هایی که جنبه مشترک دارد یعنی هم زنان می توانند در منزل در مقابل همسر و هم بیرون منزل با آن ظاهر شوند در صورتى که بسیار خفیف باشد و منشا مفسده اى نگردد جایز است و مسوولیت به گردن کسانی است که از آن سوء استفاده می کنند.
دفتر معظم له
فتوای آیت الله نوری همدانی(دامت برکاته)
سؤال: آیا تولید لباس های نازک و بدن نما اشکال دارد؟
جواب:اگر بداند در مورد گناه استفاده می شود اشکال دارد.
فتوای آیت الله هاشمی شاهرودی(رحمه الله علیه)
سؤال: مردی کارش خیاطی لباس های زنانه است و کار دیگری بلد نیست. او اندازه گیری لباس زنانه را خود انجام می دهد، آیا این کار توسط خیاط نامحرم مجاز است؟ آیا درآمد آن مشروع است؟
جواب : درآمد خیاطی حلال است، لیکن اندازه گیری لباس زنانه بایستی به گونه ای باشد که مستلزم وقوع در حرام نباشد .
شرح کارشناسی
خیاطی شغل خوب و با برکتی است ولی در عین حال باید کاری کرد که منجر به گناه نشود.
لذا نظر همه علما به این است که اگر اندازه گیری بدن برای دوختن لباس برای مشتری منجر به این شود که بدن نا محرم را لمس کنید از لحاظ شرعی اشکال دارد.