موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور رده

پورتال فقه پول و بانک

مقاله / آسیب‌شناسی عقد جعاله در نظام بانکداری بدون ربای ایران

نویسنده: محمدمهدی عسکری ؛ مهدی رعایایی

چکیده: پس از گذشت حدود سه دهه از تصویب و اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا در ایران ضروری به نظر می رسد تا ابعاد گوناگون این قانون مورد مطالعه و آسیب شناسی قرار بگیرند. به عبارت دیگر بایستی تمامی عقود به صورت جامع در نظام بانکداری بدون ربا مورد مطالعه و بازبینی قرار گرفته و نحوه تجهیز و تخصیص منابع در نظام بانکداری بدون ربا و جایگاه هر یک از عقود در این نظام مشخص گردد تا با بررسی دقیق و موشکافانه و همچنین اصلاح و تکمیل قوانین با توجه به تجربه به…

مقاله / بررسی فقهی و حقوقی قابلیت جبران ضرر ناشی از کاهش ارزش پول

نویسندگان: سید محمد صادق طباطبایی؛ پگاه سرمدی

چکیده: تغییر ماهیت پول از صدر اسلام تاکنون و تبدیل آن از مال عینی (طلا و نقره) به پول تحریری و اسکناس که پشتوانۀ طلای موجود نزد بانک‌ها و از سوی دولت‌ها معتبر و دارای ارزش تلقی می‌شود و نیز ظهور بحران‌های مالی و اقتصادی به‌خصوص در دهه‌های اخیر و ایجاد پدیده‌ای به نام «تورم»، همگی باعث کاهش ارزش قدرت خرید واقعی پول شده است. این امر که در علم اقتصاد، مورد بحث و بررسی واقع می‌شود. لیکن در علم حقوق نیز یکی از مصادیق قابل بحث در حوزۀ مسئولیت مدنی و…

مقاله / بررسی جایگاه قرض‌الحسنه در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده: محمدجواد محقق نیا

چکیده: در نظام مالی اسلامی، قرض الحسنه در کنار صدقات، عقود مبادله ای و مشارکتی به عنوان یکی از جایگزین های ربا در تجهیز و تخصیص منابع معرفی شده است. در حالی که صدقات به نیازمندان حاد به وجوه، عقود به متقاضیان وجوه برای کسب سود اختصاص دارد، قرض الحسنه پاسخ گوی نیاز افرادی است که نه آنقدر نیازمندند که مستحق وجوه انتقالی باشند و نه آنقدر توانایی دارند که بتوانند با کسب سود، دیگران را نیز در سود خود شریک کنند. فرضیه اساسی مقاله آن است که علیرغم…

مقاله / برآورد تابع تقاضای پول در سپرده‌های قرض‌الحسنه بانک‌های ایران

نویسندگان: ابوالقاسم اثنی عشری؛ محمدرضا بابایی سمیرمی

چکیده: در این مقاله با استفاده از یک تابع تقاضای پول میزان وابستگی سپرده‌های قرض‌الحسنه بانک‌ها به انتظارات تورمی مورد بررسی قرار‌گرفته‌است. نتایج این بررسی می‌تواند با توجه به نرخ‌های تورم پیش‌بینی‌شده، سیاستگذاران بانکی‌کشور را برای پیش‌بینی میزان سپرده‌گذاری مردم در حساب‌های قرض‌الحسنه بانک‌ها بسیار یاری دهد. در این مقاله با استفاده از تابع تقاضای پول کاگان(1956)، رابطه بین حجم پول در گردش حساب‌های قرض‌الحسنه بانک‌ها و انتظارات تورمی در اقتصاد…

مقاله / تحلیل چالش‌های جریمه تأخیر تأدیه در بانکداری بدون ربا و ارائه راهکار جایگزین

نویسندگان: وهاب قلیچ ؛ فرشته ملاکریمی

چکیده: دریافت جریمه دیرکرد بازپرداخت تسهیلات بانکی از جمله بحث‌های چالشی و مورد نقد نظام بانکداری بدون ربا در ایران است. چالش‌های فقهی، حقوقی و اقتصادی فراوانی که درباره این مسیله وجود دارد ضرورت ارایه راهکارهای جایگزین را دو چندان می‌کند. پرسش اصلی مقاله این است که آیا می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های موجود در فقه به راهکاری دست یافت که ضمن حل معضل مطالبه‌های معوّق و داشتن کارایی مناسب، شبهه شرعی نداشته باشد؟ مقاله پیش ‌رو درصدد است با استفاده از…

مقاله/ بررسی فقهی وام کرونایی

نویسنده: حجت الاسلام و المسلمین جواد عبادی

گروه اندیشه‌ورزی «فقه بانک» مؤسسه فقه اقتصادی طیبات نتایج تحقیقات خود در زمینه وام کرونایی را اعلام کرد. حجت الاسلام و المسلمین جواد عبادی مدیر مؤسسه فقه اقتصادی اعلام کرد در پی اعلام دولت مبنی بر پرداخت وام کرونایی به خانوارها و مشاغل آسیب پذیر، و سئوالات و ابهامات شرعی که در این زمینه وجود داشت گروه اندیشه‌ورزی «فقه بانک» این مؤسسه با برگزاری جلسات متعدد مجازی، مستندات موجود این وام را با مبانی فقهی امامیه مورد بررسی قرارداد و نتایج تحقیقات خود…