اصول اولیه خرید و فروش سهام
در این مقاله با ۸ اصل طلایی در معاملات بورس آشنا شدید. رعایت این اصول اگر چه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و موفق نیز به طور مداوم به رعایت آن‌ها توجه می‌کنند. اهمیت رعایت این موارد به قدری بالاست که به جرات می‌توان گفت رعایت کردن آن‌ها موفقیت شما در بورس را افزایش خواهد داد وضامن پیروزی شما در بلند مدت خواهد بود. پس بار دیگر به طور خلاصه آن‌ها را نام می‌بریم.
مؤسسه آموزش و تحقیقات فقه اقتصادی طیبات
به طور کلی کسب تجربه و آموزش مناسب می‌تواند به موفقیت شما در بازار سرمایه کمک کند. رعایت کردن و توجه به تعدادی از نکات که در ادامه قصد داریم به آن‌ها اشاره کنیم، می‌تواند موفقیت شما را افزایش دهد. توجه کنید که علارغم تکرار این نکات در بسیاری از آموزش‌ها، رعایت کردن آن‌ها در زمان انجام معاملات و سرمایه‌گذاری، به تمرین و ممارست شما بستگی دارد و صرفا آگاهی از این موارد نمی‌تواند تضمین‌کننده موفقیت افراد باشد.
اینجا قصد داریم شما را با هشت اصل اساسی سرمایه‌گذاری در بورس آشنا کنیم.
۱ . تصمیم‌گیری بر اساس اطلاعات معتبر؛ نه شایعات
سرمایهگذار باید پیش از خرید سهام به بررسی عوامل مختلف از جمله عوامل محیطی، صنعتی و عوامل درونی شرکت بپردازد. قطعا بررسی این عوامل نیاز به منابع اطلاعاتی معتبر و موثق دارد. سرمایه‌گذاران با استفاده از این منابع می‌توانند در مورد خرید و فروش سهام خود تصمیم‌گیری صحیح و مناسب را انجام دهند. همان‌طور که بهره‌گیری از اطلاعات صحیح می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری صحیح و سرمایه‌گذاری مناسب شود، استفاده از اطلاعات اشتباه و شایعات بی‌پایه و اساس بعضا می‌تواند منجر به ضرر و زیان در معاملات گردد. بر اساس تجارب سال‌های گذشته می‌توان گفت کسانی که توانایی تشخیص اخبار صحیح و معتبر با منابع رسمی را دارند، هرگز اسیر شایعات و هیجانات موجود در این بازار نخواهند شد.
پس توجه کنید که سرمایه‌گذاران موفق همواره از پایگاه‌ها و منابع رسمی برای پیگیری اخبار و اطلاعات لازم بهره می‌گیرند. استفاده از نرم‌افزارهای پیام‌رسان و کانال‌ها و اخباری که در شبکه‌های مجازی فعالیت می‌کنند و به هیچ وجه منابع قابل اتکایی نیستند به شما عزیزان توصیه نمی‌شود. بسیار پیش آمده که افرادی با استفاده از بستر فضای مجازی ضررهایی را به سرمایه‌گذاران وارد کرده‌اند و هیچ‌گونه مسئولیتی را در قبال آن نپذیرفته‌اند. توصیه ما به شما، مراجعه به پایگاه‌های رسمی اطلاع‌رسانی بورس نظیر سامانه جامع ناشران (کدال)، شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، سایت بورس اوراق بهادار تهران، پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه ایران، مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران و سایر منابع معتبر مورد تایید سازمان بورس می‌باشد.
۲ . دید بلندمدت داشته باشید.
یکی از اصولی که سرمایه‌گذاران موفق همواره آن را رعایت می‌کنند، داشتن نگاه بلندمدت در سرمایه‌گذاری است. “وارن بافت” سرمایهگذار و ثروتمند خودساخته آمریکایی و سومین فرد ثروتمند دنیا نیز با همین روش به ثروت کنونی خود دست یافته است. نگاه بلند مدت نه تنها در بورس‌های جهانی بلکه در بازار سرمایه ایران نیز موفقیت بیشتری را به همراه خواهد داشت. با نگاهی به عملکرد بورس در سالیان اخیر به خوبی مشخص می‌شود که سرمایه‌گذارانی که با دید بلندمدت و البته آگاهانه و با کسب آموزش بورس وارد این حوزه شده‌اند، سودهای بسیار خوبی را نیز کسب کرده‌اند. نمودار شاخص کل که بیانگر میانگین بازدهی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است نیز به وضوح این مساله را نشان می‌دهد.
براساس آمارهای بانک مرکزی، مجموع بازده شاخص بورس در بلندمدت، از بازده بازارهای دیگر اعم از بازار مسکن، بازار ارز و بازار سکه و طلا با اختلاف زیادی بیشتر بوده است. لذا هرچه نگاه سرمایه‌گذاری بلندمدت‌تر باشد، ریسک آن نیز کاهش می‌یابد. همان‌طور که گفته شد مطالعه زندگی سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بزرگ نشان می‌دهد که بازدهی‌های بسیار زیاد و چند صد برابر شدن سرمایه این افراد، با انتخاب سهام مناسب و ارزنده و خرید آن قیمت‌های پایین به دست می‌آید. لازم به ذکر است که معاملات روزانه و در اصطلاح نوسان‌گیری در بلندمدت هزینه‌های زیادی را (مانند کارمزدها) برای سرمایهگذار در پی خواهد داشت.
نمودار شاخص کل بورس از سال ۱۳۸۸ به بعد و بازدهی ۱۳۰۰ درصدی در ۸ سال
نمودار شاخص کل بورس از سال ۱۳۸۸ به بعد و بازدهی بیش ۱۳۰۰ درصدی در ۸ سال
۳ . مراقب سهام خود باشید!
در اصل قبلی اشاره کردیم که توصیه ما به سهامداران همواره سرمایه‌گذاری با نگاه بلندمدت بوده است. نوسانات مقطعی ممکن است به دلایل مختلف باعث کاهش و افزایش در قیمت سهام شود، اما این نوسانات نباید اصل قبلی را تحت تاثیر قرار دهد. البته دقت کنید که این موضوع تنها زمانی صادق است که شما تمامی جوانب سرمایه‌گذاری خود را سنجیده و بر مبنای اطلاعات درست سهام خود را تحلیل کرده باشید. در طول زمان سرمایه‌گذاری ممکن است عوامل تاثیرگذار بر قیمت سهام تغییر کرده و در تحلیل شما تاثیرگذار باشند. پس سرمایه‌گذاری با نگاه بلندمدت به معنای عدم پیگیری و توجه به بازار برای مدت طولانی نیست و شما باید به صورت پیوسته (نه لزوما هر روز) وضعیت سهام خود را بررسی کرده و در صورت لزوم تحلیل خود را به روز رسانی نمایید!
لذا در صورتی که در هنگام نواسانات مقطعی با بررسی این موضوعات به این نتیجه برسید که تغییرات قیمت، ناشی از عوامل موقت و زودگذر است نیازی به نگرانی نخواهد بود. اما در صورتی که پس از بررسی سهام و مشورت با افراد خبره و قابل اعتماد به این نتیجه برسید که تحلیل شما اشتباه بوده و یا عوامل اثرگذار بر قیمت سهام در طولانی مدت به کاهش قیمت سهم منجر خواهد شد، نگهداری سهام دیگر منطقی نیست. تحت این شرایط سرمایهگذار می‌بایست ابتدا اشتباه بودن تحلیل خود را بپذیرد، سپس سهام خود را در قیمت مناسب و تا حد امکان با ضرر اندک بفروشد و در آخر سهام شرکت دیگری را که در وضعیت مناسبی قرار دارد خریداری نماید.
۴ . روی سهامتان متعصب نباشید!
بسیار مشاهده شده که حتی افراد خبره فعال در بازار نیز به تعصب بی‌مورد نسبت به سهام خود به عنوان یک چالش مهم گرفتار شده‌اند. منظور از تعصب نسبت به سهام این است که هنگامی که افراد پس از خریدن سهام متوجه اشتباه خود می‌شوند، و در حالی که اطلاعات معتبر و عوامل تاثیرگذار از کاهش بیشتر قیمت آن سهم حکایت دارند، سرمایهگذار با عدم قبول واقعیت‌ها نسبت به نگهداری متعصبانه سهام خود اقدام می‌نماید.
در سال‌های گذشته به شخصه جملات بسیاری از قبیل «این سهم در گذشته سهم بسیار خوبی بوده!” یا “چون سهم را با قیمت بالاتر خریده‌ام، حاضر نیستم به قیمت کمتر بفروشم” و یا “انقد نگه می‌دارم تا به سود برسم!” را بسیار شنیده‌ام.
خودداری از فروش سهام در چنین مواقعی حاکی از عدم جسارت سرمایهگذار برای پذیرش اشتباه و زیان خود است. این اتفاق در بسیاری از موارد به غیر از این که زیان سرمایه‌گذاری را هر روز افزایش می‌دهد، ممکن است باعث از دست رفتن موقعیت‌های خرید دیگر در بازار شود (که تعداد آن‌ها کم هم نیست). چه بسا در صورتی که سرمایهگذار به موقع و با ضرر اندک سهام خود را می‌فروخت و اقدام به خرید سهام مناسب دیگری می‌کرد، هم زیان خود را جبران می‌نمود و هم به سودهای خوبی می‌رسید!
۵ . سبدی از سهام متنوع تشکیل دهید.
احتمالا شما هم شنیده‌اید که می‌گویند: “آدم عاقل همه تخم مرغ‌هایش را در یک سبد قرار نمی‌دهد.” خب دلیل آن هم مشخص است. اگر فردی همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد قرار دهد و سبد او به زمین بیفتد، تمام تخم‌مرغ‌ها خواهد شکست! در بازار سرمایه نیز این مفهوم با تشکیل سبد سهام یا پورتفولیو (Portfolio) معنا می‌یابد. تا جایی که نظریه معروفی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری ارائه شده که به آن «تئوری پورتفو» یا «نظریه سبد» می‌گویند. بر اساس این نظریه هرچقدر تنوع سهام در یک سبد سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، ریسک آن سبد کاهش می‌یابد، چرا که در صورت درست نبودن تحلیل‌ها برای یک سهم و کاهش قیمت آن، سهام دیگر موجود در سبد می‌توانند اثرات منفی آن را خنثی نمایند.
البته توجه کنید که تنوع زیاد در سبد سهام نیز مناسب نیست. بسیاری از سرمایه‌گذاران معتقدند تنوع زیاد در سبد سهام به معنای عدم شناخت مناسب سرمایهگذار از سهام خود است. چرا که در صورت شناخت کافی نسبت به چند سهم مشخص، نیازی به تنوع بالا نبوده و سرمایهگذار از کسب سود خود اطمینان دارد. همچنین تعداد بالای سهام در یک پورتفو مدیریت آن را نیز سخت می‌کند. دقت کنید که مدیریت و رصد قیمت ۵ سهم و تصمیم‌گیری برای خرید و فروش آن‌ها بسیار راحت‌تر از ۲۰ سهم است! اثر دیگر این موضوع کاهش بازدهی سرمایه‌گذاری است. تنوع بالا در سبد سهام مجموع بازدهی سرمایه‌گذاری را تعدیل کرده و به سمت بازدهی شاخص کل میل می‌دهد. لذا سرمایه‌گذارانی که قصد کسب بازدهی بسیار بیشتر از بازدهی شاخص کل را دارند معمولا تعداد متناسبی سهام (معمولا ۳ تا ۶) سهم را در سبد خود می‌گنجانند.
۶ . معامله تنها با سرمایه مازاد!
در بسیاری از موارد مشاهده شده افراد تازه کار در بازار با مشاهده رشدهای ناگهانی و احتمالا کسب سود در مقاطعی از زمان، با تصور پایدار بودن این شرایط اقدام به گرفتن وام و یا استقراض برای خرید سهام می‌کنند. توجیه این افراد نیز این است که “من که توانایی کسب سود بیشتر از سودهای بانکی را دارم، پس از اختلاف سود بانکی و سودی که به دست آورده‌ام می‌توانم منتفع شوم.” حتی در شرایطی بدتر از این مشاهده شده که برخی دیگر با رفتارهای هیجانی و فروختن اتومبیل، خانه و … دست به سرمایه‌گذاری در بورس میزنند، که بسیار خطرناک است!
دقت کنید که یکی از اصول اولیه خرید و فروش سهام کنترل هیجانات و احساسات است. طبیعی است فردی که خانه خود را فروخته یا برای پرداخت اقساط خود تحت فشار قرار دارد، از آرامش لازم برای انجام معاملات خود برخوردار نبوده و ممکن است با تصمیمات هیجانی سرمایه خود را نیز بر باد دهد. توجه کنید که علارغم پتانسیل بورس برای کسب سودهای بسیار زیاد، سرمایه‌گذاری در این بازار از ریسک‌های نیز برخوردار است. لذا توصیه می‌کنیم که همواره از اتخاذ تصمیمات هیجانی بپرهیزید و تنها از سرمایه مازاد خود برای سرمایه‌گذاری در بورس استفاده نمایید، تا در صورت زیان احتمالی هیچ خللی در زندگی شما رخ نداده و آرامش شما را بر هم نریزد. قطعا داشتن آرامش و حس خوب در هنگام انجام معاملات هر چند با سرمایه کم، در بلند مدت شما را به ثروت دلخواهتان خواهد رساند.
۷ . نوسان، ذات بازار سهام
کسی که قصد دارد در بازار سرمایه به خرید و فروش سهام بپردازد باید آگاه باشد که نوسان طبیعت این بازار است. به این معنا که در یک روند صعودی احتمال دارد سهم در بعضی روزها حتی با کاهش قیمت نیز مواجه شود اما در طولانی مدت روند صعودی خواهد بود. و یا در یک روند نزولی نیز ممکن است سهم در بعضی روزها با افزایش قیمت همراه شود. پس در صورت پذیرش این موضوع که “نوسان ذات بازار است”، سرمایه‌گذاری که با تحلیل و آگاهی کامل سهامی را خریده است، با یک یا دو روز کاهش قیمت سهام نگران نشده و دچار ترس نمی‌شود. یا برعکس آن سهمی که از شرایط خوبی برخوردار نیست و در بلندمدت کاهش قیمت برای آن پیش‌بینی شده، با نوسانات مثبت جزئی سرمایهگذار بیهوده امیدوار نمی‌گردد.
۸ . مشورت با افراد متخصص و مورد اعتماد
از آن جا که قیمت سهام از عوامل بسیاری تاثیر می‌گیرد و پیش‌بینی آن نیاز به تخصص و مطالعه دقیق دارد، در صورتی که قصد دارید به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش کنید و تخصص کافی را ندارید، حتما علاوه بر کسب آموزش بورس، با افراد متخصص و مورد اعتماد نیز مشورت کنید. حتی زمانی که خود شما به تخصص و تجربه لازم رسیدید نیز مشورت با دیگر فعالان این حوزه و استفاده از آگاهی آن‌ها به شدت توصیه می‌شود.
منبع: adibniya.com
