موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور رده

پورتال فقه بورس

بیع العینه: بررسی فقهی و کاربرد آن در اختیار معامله تبعی و اوراق تورق

نویسنده: علی معصومی نیا منبع: معرفت اقتصاد اسلامی سال دهم بهار و تابستان 1398 شماره 2 (پیاپی 20)

چکیده: «بیع العینه» به معنای خرید نقدی و فروش نسیه به فروشنده و بعکس برای تأمین نقدینگی است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی حکم بیع العینه و امکان استفاده از آن برای تصحیح اختیار معامله تبعی و تورق در بازار سرمایه پرداختیم. با بررسی روایات بیع العینه می توان به این نتیجه رسید که اگر انجام معامله دوم در اول، شرط شود و تمامی ریسک ها متوجه خریدار شود، چنین معامله ای صحیح نبوده و مصداق رباست. هرچند رعایت این دو شرط موجب صحت بیع…

مصرف تسهیلات فروش اقساطی برای پرداخت بدهی

سوال: از بانک تسهیلات فروش اقساطی دریافت کردم و بانک به من وکالت داد تا با آن پول خودرو برای بانک بخرم و سپس آن را از طرف بانک و با مبلغی بیشتر به صورت اقساطی به خودم بفروشم. اما بنده آن را برای خرید خودرو مصرف نکردم وظیفه بنده الان چیست؟ با توجه به اینکه بانک با تلقی اینکه به من خودروای را به صورت نسیه فروخته است مبلغی بیشتر(سود) دریافت می کند اما من خودرو نخریده و آن را صرف بدهی کرده ام؛ سودی که به بانک می‌دهم چه حکمی دارد و به طور کلی تکلیف…

مقاله/وقف سهام شرکتها امکان حقوقی و ضرورت اجتماعی

نویسنده: دکتر وحید اشتیاق

چکیده: وقف در اموالی جاری است که دارای شرایطی باشند از جمله آنکه انتفاع از آن اموال با بقای عین آنها ممکن باشد. در این مقاله با بررسی ماهیت سهام شرکتها از یکسو، و بررسی دلایل فقهی و مواد قانونی از سوی دیگر امکان وقف سهام شرکتهای سهامی بررسی شده است و صحت وقف سهام در فقه امامیه و حقوق ایران نتیجه گیری شده است. برخی از احکام ناشی از وقف سهام نیز بررسی شده است از جمله آنکه وقف سهام شرکت به اموال و دارایی شرکت مادام که فعال است سرایت ندارد. ضرورت…

مقاله/تأملی فقهی و حقوقی در عین انگاری سهام شرکت های تجاری

نویسندگان: سید عبدالمطلب احمدزاده بزاز، مرتضی محمدی، محمدرضا مروارید

چکیده: شناخت ماهیت سهام شرکت های تجاری، در تبیین درست ماهیت معاملات و مبادلات آن ها تأثیری فراوان دارد. در تبیین ماهیت سهام، دیدگاه های مختلفی ارائه شده است. یکی از مهم ترین دیدگاه ها، دیدگاهی است که به عین بودن یا حق عینی بودن سهم باور دارد. بر اساس این دیدگاه، حقوقی که برای سهام دار وجود دارد، در خود ورقه سهم انعکاس و تجسم یافته و مبدل به مال عینی شده است. این دیدگاه در تقابل با دیدگاهی است که سهم را دَین یا مبیّن حق دَینی، می داند. برای اثبات…

مقاله/بازپژوهی فقهی-حقوقی ماهیت اوراق سهام و قرارداد واگذاری آن

نویسندگان: نصرالله جعفری خسروآبادی، سید مرتضی شهیدی

چکیده: آنچه تا کنون در خصوص ماهیت سهام توسط پژوهشگران مورد تحلیل قرارگرفته، عمدتاً به تقلید از حقوق خارجی و بر مبنای تقسیم بندی حقوق عینی و دینی بوده است که این رویکرد با اصول و مفاهیم حقوق اسلامی از جمله تقسیم بندی مرسوم «حق و ملک» هیچ گونه سازگاری و مطابقتی ندارد؛ از این رو نگارندگان بر اساس دو روش توصیفی و تحلیلی و بر مبنای تأسیس های حقوق اسلامی، به بازپژوهی ماهیت آن پرداخته و با رویکرد انتقادی، تحقیقات گذشته را اجمالاً به بوته نقد کشانده و از…

استفتاء/خرید و فروش سهام شرکتی که بعضا معامله حرام انجام می‌دهد

فتوای آیت الله سیستانی(دامت برکاته) سوال: اگر من یقین داشته باشم که برخی از فعالیت‌هایی که یک شرکت انجام می‌دهد حرام است مثلا در کنار تولید سرکه به تولید شراب هم می‌پردازد یا در کنار قراردادهای شرعی به معاملات ربوی هم می‌پردازد، خرید و فروش سهام آنها چه حکمی دارد؟ پاسخ: با توجه به اینکه بعضی از معاملات آنها حرام است خرید و فروش سهام آنها جایز نیست.فتوای آیت الله صافی گلپایگانی(دامت برکاته) سوال: خواهشمند است بفرمایید: 1- با توجه…

استفتاء/ معاملات آتی

فتوای آیت الله مکارم شیرازی(دامت برکاته) پرسش: نوعی معامله سالها است که با عنوان قرارداد آتی در بازار جهانی نفت و بین افراد حقیقی و حقوقی جریان دارد به این گونه که فروشنده یک بشکه نفت را در قبال گرفتن بیعانه‌ای، به قیمت معین و تحویل در زمان معین درآینده به فروش می‌رساند چنین معامله ای صحیح می‌باشد؟ پاسخ: در معاملات آتی مبلغ را می‌پردازند تا اولویت داشته باشند در سال آینده مثلا فلان جنس را بخرند، ولی در حال حاضر هیچ معامله‌ای انجام…

استفتاء/ سوالات مربوط به سهام از آیت الله سیستانی

فتوای آیت الله سیستانی(دامت برکاته) پرسش: برخی شرکت‌های بازرگانی و صنعتی از بانک‌های ملی و یا دولتی اسلامی و یا غیر اسلامی وام‌ها بهره‌دار (ربوی) می‌گیرند و در اثر کار کردن با بانک‌ها سودهای کلان به دست می‌آورند، آیا ما می‌توانیم از چنان شرکت‌هایی سهام بخریم و یا در پروژه‌های آنها شرکت کنیم؟ پاسخ: اگر خرید سهام و یا شرکت در پروژه‌ها، نوعی شرکت در داد و ستدهای ربوی باشد چنان عملی جایز نیست، بلی اگر شرکت از آن مسلمانان باشد و آنان از…

استفتاء/باینری آپشن

 باینری آپشن چیست؟ 🔸 باینری آپشن (Binary Option یا گزینه های باینری – گزینه های دودویی) یک بازار مالی مجازی است که معامله‌گرها در آن باید قیمت‌ها را پیش بینی کنند. اگر پیش بینی آنها درست باشد نسبت به مبلغی که قرار دادند سود خواهند کرد اما اگر پیش بینی‌ اشتباه باشد کل مبلغی که جهت پیش بینی قراردادند را از دست می‌دهند. 🔹 کلمه باینری (یعنی صفر و یک) اینجا به معنی این است که معامله‌گران پس از پایان زمان معامله، یا موفق به گرفتن سرمایه خود به…