موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور رده

پورتال فقه پول و بانک

آیا بانکداری ایران، اسلامی است؟

با گذشت‌ بیست‌ و چند سال‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ و ۱۸ سال‌ از تصویب‌ و اجرای‌ قانون‌ عملیات‌ بانكی‌ بدون‌ ربا، این‌ پرسش‌ جد‌ی‌ مطرح‌ می‌شود كه‌ آیا بانكداری‌ ایران، اسلامی‌ است، و اگر نیست، مسؤ‌ولیت‌ عدم‌ تحقق‌ این‌ خواست‌ مكتبی‌ و مردمی‌ بر عهدهٔ‌ چه‌ كسی‌ یا سمتی‌ است؟

بررسی مشکلات بانکداری بدون ربا در ایران (۱)

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به منظور اسلامی شدن فعالیت‏ بانک‌ها، ابتدا ربا ممنوع اعلام گردید، و پس از تنظیم قانون عملیات بانکی و تصویب آن در مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان، بانکها موظف شدند بر اساس این قانون و آیین‏ نامه و دستورالعمل‌های اجرایی آن عمل کنند.

بررسی مشکلات بانکداری بدون ربا در ایران (۲)

پایین بودن نرخ سود سپرده‏های بانکی، می‏تواند پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد، که آنها را به طور اختصار بیان می‏نماییم: الف- افزایش رباخواری از آنجا که سپرده ‏گذاران نمی‏توانند با سپرده ‏گذاری در بانک به سود مورد نظرشان دست‏ یابند، و برای تامین سود، قادر به سرمایه‏گذاری مستقیم نیز نمی‏باشند، سپرده‏های خود را وارد بازار نموده، و چنانچه ربا خواری آشکار برایشان میسر نباشد، برای دستیابی به سود تضمینی، به رباخواری مخفیانه دست می‏زنند، و حداقل در…

بانک توسعه اسلامی (IDB)

در آستانه سی امین سالگرد تأسیس بانک توسعه اسلامی بیست و نهمین اجلاس هیأت عامل بانک مزبور در ایران در روزهای ۲۵-۲۴ شهریور ماه ۱۳۸۳ برگزار می شود. از آنجا که این بانک تنها بانک بین المللی است که مبتنی بر اصول شریعت اسلامی می باشد و در تأمین اعتبار برخی از پروژه های مهم اقتصادی و اجتماعی در ایران نقش داشته است، این گزارش بر آن است که به ساختار، عملیات و شیوه های تأمین مالی، نهادهای وابسته به آن و تخصیص اعتبارات این بانک به ایران بپردازد. به اعتقاد…

تبیین فقهی بانکداری بدون ربا (مدل ایران و اردن‏)

نویسنده: سید عباس موسویان / فقه و حقوق، شماره 2، 1383

چكيده: با گسترش صنعت بانكداري، متفكران مسلمان به اين فكر افتادند كه به شكلي از اين پديده استفاده كنند اما به دليل آن‌كه بيش‌تر فعاليت‌هاي بانك براساس قرض با بهره است كه از نظر اسلام ربا و ممنوع مي‌باشد, از اين‌رو ابتدا تلاش نمودند با حفظ عمليات بانكداري متعارف, توجيه‌هاي شرعي پيدا كنند اما در عمل استدلالي كه مورد پذيرش علماي دين باشد به دست نيامد، در اين‌جا بود كه برخي انديشمندان اسلامي درصدد طراحي بانكي براساس معاملات اسلامي برآمدند و نتيجه آن…

مشکلات بانک‌های اسلامی و راه‌ حل آن‌ها

محمدعلی القری بن عید؛ ترجمه: غلامرضا مصباحی مقدم / اقتصاد اسلامی سال پنجم زمستان 1384 شماره 20

چکیده: گرچه مدت زمان بسیاری از طرح نظری و اجرای بانکداری بدون ربا نمی گذرد، در این مدت کم توانسته است با ارائه روش های تامین مالی اسلامی به جای تامین مالی با بهره، افزون بر توجه بانکداران، صاحبان سرمایه و کارگزاران مسلمان، توجه دانشمندان و پژوهشگران متخصص را در سراسر دنیا به خود جلب کند. گسترش روز افزون بانکداری اسلامی گرچه در اعتقادات مسلمانان ریشه دارد، توانایی روش های آن در تامین نیازهای مردم و برتری نسبی آن روش ها در مقایسه با روش تامین مالی…

آسیب‌شناسی عقد جعاله در نظام بانکداری بدون ربای ایران

نویسندگان: محمدمهدی عسكری؛ مهدی رعایائی

چکیده: پس از گذشت حدود سه دهه از تصويب و اجراي قانون عمليات بانكي بدون ربا در ايران ضروري به نظر مي رسد تا ابعاد گوناگون اين قانون مورد مطالعه و آسيب شناسي قرار بگيرند. به عبارت ديگر بايستي تمامي عقود به صورت جامع در نظام بانكداري بدون ربا مورد مطالعه و بازبيني قرار گرفته و نحوه تجهيز و تخصيص منابع در نظام بانكداري بدون ربا و جايگاه هر يك از عقود در اين نظام مشخص گردد تا با بررسي دقيق و موشكافانه و همچنين اصلاح و تكميل قوانين با توجه به تجربه به…

نقش بانکداری بدون ربا در رفع فقر

سعید فراهانی فرد / نامه مفید، شماره 17، 1378

چکیده: امروزه بسیاری از کشورهای جهان اسلام مواجه با فقر و توسعه نیافتگی می باشند. عوامل گوناگون سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در پیدایش این پدیده مؤثر بوده اند. در میان عوامل اقتصادی، حاکمیت نظام بهره نقش تعیین کننده ای در تشدید فقر داشته است. در دهه های اخیر، این معضل، در کنار دغدغه دین باوری، دانشمندان مسلمان را بر ترسیم الگوهای بانکداری بدون ربا واداشته است. تحقق نظام بانکی بدون ربا همراه با اجرای سایر ابعاد نظام اقتصادی اسلام به رفع فقر از این…

بررسی فقهی کارت‌های اعتباری در بانکداری بدون ربا

نویسنده: سید عباس موسویان

چکیده: صنعت بانکداری متناسب با نیازهای جامعه، ابزارهای جدید ارائه می کند. یکی از این ابزارها کارت های اعتباری است. بانک ها و مؤسسه های مالی، کارت هایی را در اختیار مشتریان می گذارند تا آنان کالاها و خدمات مورد نیاز خود را بدون پرداخت پول نقد بخرند. استفاده از کارت های اعتباری باعث صرفه جویی در وقت، دقت در محاسبه و آسایش روحی دارنده کارت می شود؛ چنان که در اقتصاد ملی مانع از هدررفتن هزینه های جمع آوری و از بین بردن اسکناس های کهنه و چاپ اسکناس های…

متن کامل مواد قانونی طرح جدید بانکداری بدون ربا

بررسی طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی، از جمله دستورکارهای امروز، دوشنبه، ۲۰ اردیبهشت‌ماه مجلس شورای اسلامی بود که با رأی اکثریت نمایندگان به تصویب رسید. طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا، که از مدت‌ها قبل در دستور کارگروه ویژه‌‌ای در مجلس شور‌ای اسلامی در حال بررسی بود، سرانجام در آخرین روزهای کاری مجلس دهم در صحن علنی و در ۶ فصل و ۶۷ ماده با امضای ۲۱ نفر ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی اعلام وصول شد. براساس پیشنهاد این…