موسسه طیبات
موسسه تحقیقات و آموزش فقه اقتصادی
مرور برچسب

بیع

بیع اموال غیر مادی در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در فقه امامیه و حقوق مصر

یاسر شاکری حسین آبادی

چکیده: هدف از این مقاله، بررسی و تبیین ماهیت حقوقی انتقال اموال غیر مادی نظیر حق تالیف، سرقفلی، سهام شرکتها، امتیاز آب، برق و تلفن در مقابل عوض با در نظر گرفتن ماده 338 قانون مدنی در تعریف بیع است. با توجه به اهمیت این اموال و نیاز به روشن بودن قواعد حاکم بر این انتقالات در این مجال با بررسی تعریف بیع در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق مصر و اثبات عدم لزوم عین بودن مبیع، شمول بیع بر این انتقالات و محدودیت موجود در قانون مدنی ایران برای تعریف بیع…

تمایز مقاطعه‌کاری و بیع

محمدعلی خورسندیان

چکیده: در حقوق ایران، بیشتر قراردادهای مقاطعه‌‌کاری، تابع احکام اجاره اشخاص است؛ اما بعضی از مصادیق مقاطعه‌‌کاری، دارای ویژگیهایی است که این قرارداد را به بیع نزدیک می‌‌کند. بیع، عقدی است برای انتقال مالکیت اعیان، ولی انتقال منافع در برابر عوض، به وسیله عقد اجاره صورت می‌‌گیرد. زمانی که منافع منتقل‌‌شده نیروی کار انسان باشد، عقد مربوط، اجاره اشخاص است. این نخستین معیار جدایی بین بیع و مقاطعه‌‌کاری است، اما در پاره‌‌ای از موارد این معیار کافی…

بررسی بیع دین به دین در فقه امامیه

مجید وزیری

چکیده: هرچند بطلان بیع دین به دین به طور مطلق در بین فقها شهرت دارد ولی دلیل معتبری بر بطلان بیعی که ثمن یا مثمن یا هر دو بعد از عقد و به سبب آن دین شوند، وجود ندارد بلکه براساس ادله جواز عقد و اصل صحت معاملات می توان چنین معاملاتی را صحیح دانست و براساس حدیث «لایباع الدین بالدین»، بنا برجبران ضعف سند آن به عمل مشهور، بطلان تنها اختصاص به مورد متیقن که هم مبیع و هم ثمن قبل از عقد، دین باشند، دارد. بنابراین نظر، بسیاری از بیع هایی که در زمان حاضر…

بررسی ابتکارات فقهی سید مصطفی خمینی در باب بیع با رویکردی بر دیدگاه‌های امام خمینی(س)

طاهر علی محمدی ؛ حمزه نظرپور

چکیده: ‌ سید مصطفی خمینی یکی از فقهای توانمندی بود که شاخصة عمدة آثار وی، نقد اجتهادی آرای دیگر فقها و حاشیه­نگاران، دقّت نظر عمیق و طرح اشکال و پاسخ به اشکالات به صورت علمی است. از جمله ارزشمندترین آثار ایشان که از حیث اسلوب و شیوة بررسی و نقد اجتهادی آرا کم­ نظیر می­باشد، کتاب البیع است که نویسنده در آن بیشتر به طرح نظرات امام خمینی پرداخته و با حریّت فکری خود توانسته گاه نظرات امام را تایید و گاه مورد نقد قرار داده و ردّ کند. شناخت بیع به…

بازخوانی و نقد ادله اختصاص خیار مجلس به بیع

مهدی موحدی محب

چکیده: در فقه امامیه و به تبع آن قانون مدنی، اختصاص خیار مجلس به بیع، از مسلمات شمرده می‌شود تا جایی که بعضی آن را از ضروریات فقه امامیه می‌دانند و برخی بر آن ادعای اجماع کرده‌اند؛ اگر چه کسانی چون مالک و ابوحنیفه اساسا ثبوت آن را به شکل مشهور، انکار کرده و از برخی چون شافعی، قول به تفصیل دیگری هم نقل شده است.از آن‌جا که معاملات، اموری توقیفی و تعبدی نیستند و واگذار به عرف عقلا بوده و نوعا ملاک احکام آن توسط عقلاء قابل فهم است، در این مجال ضمن…

بررسی صحت یا بطلان عقد مکره

احمد رضا رفیعی

چکیده: نویسنده در این مقاله با اشاره به نقش قصد و اراده در هر عمل حقوقی و بویژه عقد، به بررسی عقدی که از روی اکراه و بدون رضایت از شخص واقع شود می‌پردازد و مباحث خود را در چند محور مطرح می‌کند: 1) تعریف عقد و آرای فقها؛ 2) لفظی یا غیرلفظی بودن عقد، که در این خصوص اقوال موافقین و مخالفین را مطرح می‌کند. قائلین به غیرلفظی‌بودن عقد، آن را از امور قلبی می‌دانند و معتقدند عقد قائم به قصد و رضایت متعاقدین است؛ 3) بررسی نظریات فقها در مورد اینکه آیا قصد…

جایگاه بیع استصناع – قرارداد سفارش ساخت – در فقه شیعه و سنی

مریم نقدی دورباطی ؛ محمدرضا حیدریان

چکیده: در میان جوامع انسانی،انواع معاملات وجود دارد و انسان‌ها با توجه به وضع اقتصادی‌ و مالی خویش از هریک از آن اقسام بهره می‌جویند.از جمله؛معامله‌ی استصناع است‌ که در آن،شخص نزد صنعتگر می‌رود و از او می‌خواهد کالایی را برای او بسازد و میان‌ آن دو قراردادی منعقد می‌شود. آنچه که گاه به آن اشاره می‌شود آن است که از دیدگاه فقه شیعه این‌گونه معامله‌ صحیح نیست و منسوب به عدم صحت است،هدف نوشتار حاضر،بررسی مبانی فقهی‌ این‌گونه از بیع در میان شیعه و اهل…