مقاله/راهکارهای استفاده از اعتبار در حساب جاری در بانکداری اسلامی

چکیده: واحدهای اقتصادی دو گونه نیاز مالی خود را از طریق بانک ها تامین می کنند. نخست نیازهای مالی متعارف و قابل برنامه ریزی که به طور معمول از تسهیلات عادی بانک ها استفاده می کنند. دوم نیازهای مالی غیر متعارف یا مقطعی که قابل برنامه ریزی نسبت مانند کسری پرداخت به کارکنان، پیمانکار یا خریدهای فوری مواد اولیه و ماشین آلات، این نوع نیازها از طریق تسهیلات عادی قابل تامین نیستند. در بانکداری متعارف برای پاسخ به چنین نیازهایی از روش تسهیلات اعتبار در حساب جاری استفاده می شود، بانک با تعیین سقف اعتباری برای مشتریان خاص، اجازه می دهد در موارد نیاز از آن اعتبار استفاده کرده بعد از رفع مشکل در اولین فرصت – حداکثر سه ماه – اصل و بهره اعتبار را به بانک بپردازند مطالعات تجربی نشان می دهد که این شیوه از پرداخت تسهیلات، مشکلات زیادی از بنگاه های اقتصادی مرتفع کرده و از شکل گیری بحران های مالی آنها جلوگیری می کند.
بعد از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا، به جهت ربوی بودن، اعتبار در حساب جاری از نظام بانکی حذف شد. لکن روشن است که این به معنای رفع مشکل واحدهای اقتصادی نبوده و نیاز به اعتبار در حساب جاری همچنان به قوت خود باقی بوده است. کارشناسان بانکداری اسلامی برای حل این مشکل و پر کردن این خلا با استفاده از عقود شرعی چون قرض بدون بهره، مضاربه عام و جاری، مشارکت، خرید و فروش وکالتی و خرید و فروش دین، راهکارهایی ارایه کرده اند، این مقاله درصدد است با معیارهای فقهی و اقتصادی، آن راهکارها را ارزیابی کند.