معرفی مؤسسه

اهداف و دیدگاه

دین مقدس اسلام درکنار تاکید فراوانی که بر فعالیتهای اقتصادی و کسب و کار داشته و آن را عنصر حیاتی برای جامعه فردی و اجتماعی می داند در عین حال وجود هر گونه حرام بخصوص «ربا» که از دیدگاه قرآن و روایات، پلیدترین کسبها و خطرناکترین بلای فردی و اجتماعی می باشد را ممنوع اعلام نموده است.

قانون عملیات بانکی بدون ربا و نیز قوانین بورس و بیمه مهمترین سندهای کاربردی و عملیاتی است که از نظر شرعی مورد تایید فقهای عظام بخصوص حضرت امام و رهبری می باشد (هرچند برخی اشکالات هم وارد شده است) ؛ و از همان ابتدا انتظار این بود که اجرای موفق این قوانین علاوه بر اینکه اقتصاد ما را از لوث وجود حرام نجات دهد؛ بلکه یک الگوی تمام اعیار از بازار پول و سرمایه اسلامی ارائه نماید.

متاسفانه با گذشت بیش از سه دهه ابلاغ قانون عملیات بانکی بدون ربا و نیز تجربه چندین ساله اجرای عملیات بورس و بیمه امروز شاهد آن هستم که با وجود همه موفقیتهای مالی، هم مجریان قانون و هم مردم به عنوان مشتریان آنها با نحوه اجرای صحیح و شرعی معاملات آشنا نیستند بخصوص در مسائل بانکی که همین نا آشنایی باعث بروز ایرادات شرعی فراوانی در عملیات بانکی شده است به طوری که مراجع عظام تقلید و نهادهای دینی، شرعی بودن عملکرد بانکها را مورد تردید قرار داده اند.

موسسه فقه اقتصادی طیبات بر این عقیده است که چالشهای شرعی موجود در اجرای قوانین مالی کشور دلایل مختلفی دارد که باید با رویکرد اصلاحی با آنها مواجه شد نه روش حذفی؛ و روش دین مقدس اسلام این است که باید اشکالات را برطرف کرد و جایگزین های مناسبی برای اشکالات ارائه نمود.

قرآن کریم در بیان تحریم ربا قبل از آن بگوید:«حرم الربا؛ ترجمه: خدای متعال ربا را حرام نمود»؛ ابتدا می فرماید: «احل الله البیع؛ ترجمه: خدا بیع را حلال نمود». بنابراین دین مقدس اسلام در کنار حرمت برخی معاملات، راهکارهای شرعی فراوانی برای فعالیت اقتصادی بیان نموده است. بخصوص اینکه بنا به فرموده علی علیه السلام، احکام معاملات از پیچیدگی خاصی برخوردار است و بدون آموزش و یادگیری احکام معاملات نمی توان از گناه ربا که به فرموده آن حضرت وجود آن در معاملات مخفی تر از حرکت مورچه سیاه بر روی سنگ سیاه می باشد رهایی یافت.

تجربه هزاران نفر ساعت آموزش کارمندان بانک در موسسه طیبات نشانگر آن است که هنوز فعالیت جامع و کاملی در مورد آموزش کاربردی احکام معاملات در حوزه بانک و بورس و بیمه توسط نهادهای مسئول به مردم ارائه نشده است. آموزش کارمندان بانک بیشتر با رویکرد مالی و حسابداری و حقوقی انجام می شود و متصدیان معاملات بانک و کارگزاران بورس شناخت صحیح و کامل از مباحث شرعی مربوط به معاملات ندارند؛ بسیاری از کارمندانی که دوره های آموزشی این موسسه شرکت کرده اند اذعان دارند این دوره ها باید در ابتدای شروع به خدمت ارائه می شد و اعلام می دارند که در طول مدت خدمت با وجود آموزشهای مختلفی که گذرانده اند مباحث بانکی به صورت کاربردی آموزش داده نشده است.

از نظر موسسه فقه اقتصادی طیبات، نظام بانکی ما اعم از مدیران و کارمندان و مشتریان آن با فقر علمی شدیدی مواجه است و اگر از همان ابتدای ابلاغ قانون عملیات بانکی (سال ۱۳۶۲) آموزشهای کاربردی کافی به مدیران و مجریان و مشتریان بانکی ارائه می شد بسیاری از مشکلاتی که در حال حاظر نظام بانکی با آن مواجه است اساسا به وجود نمی آمد و متاسفانه حوزه های علمیه نیز آن چنانکه باید بر این مهم نپرداخته است.

موسسه فقه اقتصادی طیبات به عنوان یک مجموعه حوزوی و دانشگاهی مهمترین رسالت خود در این زمینه را آموزش و پژوهش و تحقیقات با رویکرد کاربردی در جهت حل چالشهای شرعی و ارائه راهبردهای مطلوب اسلامی – اقتصادی می داند.

خدمات آموزش

۱. برگزاری دوره های آموزش عمومی ، کوتاه مدت با موضوع «احکام فقهی و حقوقی بانکداری بدون ربا» مخصوص نیروهای بدو خدمت بانکها.

۲. برگزاری دوره های آموزش تخصصی ، کوتاه مدت «احکام فقهی و حقوقی بانکداری بدون ربا» مخصوص مسئولین شعب و اعتبارات و مدیران سطوح مختلف بانکها.

۳. دوره آموزشی «شرح تخصصی و کاربردی مفاد قراردادهای بانک» که در این دوره ها، مفاد قراردادهای بومی هر بانک بعد از آنکه تاییده شرعی از سوی موسسه طیبات صادر شد به کارمندان متصدی اعطای تسهیلات اعم از نیروهای صف و ستاد، آموزش داده می شود.

۴- دوره آموزشی ابزارهای مالی اسلامی «صکوک» مخصوص کارمندان منتخب بانکها با رویکرد «صکوک بانکی» و نیز مدیران و کارگزاران بورس با رویکرد «صکوک بورس».

۵- برگزاری دوره های آموزشی آشنایی با احکام بانکداری بدون ربا ویژه افراد تحصیل کرده و تاثیر گذار جامعه (حوزه و دانشگاه ).

۶- برگزاری دوره های آموزشی آشنایی با احکام بانکداری بدون ربا ویژه مشتریان حقیقی یا حقوقی بانکها.

۷- طراحی و برگزاری موضوعات اقتصاد اسلامی جدید نظیر «اقتصاد مقاومتی»، …

سوابق آموزشی

۱- برگزاری دوره‌های آموزشی «ابزارهای مالی صکوک» بانکی برای مدیران بانک ملی ایران.

۲- برگزاری دوره‌های آموزشی ابزارهای مالی صکوک بانکی برای مدیران بانک سینا.

۳- برگزاری دوره‌های آموزشی احکام بانکداری بدون ربا برای پرسنل بانک ملی ایران استان اصفهان.

۴- برگزاری دوره‌های آموزشی «شرح تخصصی قراردادهای بانک انصار».

۵- برگزاری دوره‌های آموزشی «شرح تخصصی قراردادهای بانک مهر اقتصاد».

۶- برگزاری دوره‌های آموزشی «شرح تخصصی قراردادهای موسسه اعتباری ثامن».

۷- برگزاری دوره‌های آموزشی «آشنایی با بانکداری بدون ربا و احکام آن» برای طلاب و فضلای حوزه علمیه قم و نمایندگان

دفاتر مراجع عظام تقلید. ( ادامه دارد)

۸- برگزاری دوره‌های آموزشی «آشنایی بانکداری بدون ربا و احکام آن» برای مدیران اقتصادی بخشهای مختلف وزارت دفاع

۹- برگزاری برنامه های آموزش تلویزیونی و رادیویی در موضوعات فقه اقتصادی

۱۰- طراحی موضوعات منبرهای تبلیغی و ترویجی مناسبتی در موضوع فقه اقتصادی و بانکی

خدمات پژوهش

۱. بررسی فقهی حقوقی قراردادهای مالی و اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی و انطباق آن با شرع مقدس و قوانین مصوب کشوری و صدور استاندارد شرعی «طیب»؛

۲. ارائه مقالات و پژوهش ها و ایجاد بانک اطلاعاتی در زمینه مالی اسلامی؛

۳. انتشار نشریه علمی – تخصصی در زمینه مالی اسلامی؛

۴. تدوین مقالات و پایان نامه ها مورد نیاز بانکها و بورس و بازار … ؛

۵. بررسی و ارائه راهکارهای اجرایی شدن بانکداری و مالی اسلامی در جامعه و نهادهای مالی؛

۶. تعامل با مراکز پژوهشی و مراکز تخصصی فقهی و اقتصادی و دریافت نظرات و طرح های ایشان در زمینه مسایل مالی اسلام؛

۷. برگزاری کنفرانس ها ، سمینارها ، نشستهای علمی و تخصصی در راستای اهداف مرکز .
۸. انجام هرگونه کار تحقیقاتی و پژوهشی در راستای اهداف موسسه.

سوابق پژوهشی

۱- تدوین کتاب آموزشی شرح قراردادهای بانکی موسسات طرف قرارداد.

۲- بررسی و تصحیح فقهی و حقوقی قراردادهای بانک مهر اقتصاد

۳- بررسی و تصحیح فقهی و حقوقی قراردادهای تعاونی اعتبار ثامن

۴- طراحی استاندارد شرعی «طیب» برای قراردادهای بانکی جهت ایجاد نسق واحد در نظام بانکی کشور

۵- تهیه و تدوین متن استفتائات با موضوعات کاربردی احکام معاملات و اخذ نظرات مراجع عظام تقلید

۶- تالیف کتاب «معاملات بانکی از منظر مراجع عظام تقلید» که توسط پژوهشکده بانک مرکزی منتشر شده است.

۷- تشکیل شورای فقهی جهت بررسی و تصحیح قراردادهای بانکی بانکهای متقاضی

۸- تعامل و ارتباط با دفاتر مراجع عظام تقلید و ارائه مشاوره های موضوع شناسی قراردادهای بانکی

پاسخگویی و مشاوره

۱. مشاوره شرعی به بانکها بورس و بازار و … در تهیه و تنظیم قراردادها؛

۲. مشاوره شرعی به بانکها و بورس و … در حوزه های مختلف تجاری در زمینه مالی اسلامی؛

۳. تاسیس مرکز پاسخگویی به سوالات کارمندان و مشتریان بانکها و بورس و … ؛

۴. ارتباط با دفاتر مراجع و دریافت استفتائات و دریافت نظرات و راهکارهای مراجع معظم در مورد اقتصاد اسلامی؛

۵. مشاوره به صورت مجازی به مشتریان بانکها بورس بازار … ؛

۶. کمک به روان سازی عقود اسلامی و حل مشکلات اجرایی عقود در بانکها، بورس و … ؛

۷. نظارت دقیق و مستمر بر اجرایی شدن عقود اسلامی در بانکها و بورس و … .

سوابق مشاوره

۱- ارائه خدمات مشاوره حضوری به مشتریان بانک در شعب پایلوت بانک انصار و بانک مهر اقتصاد در شهر قم

۲- اجرای نظارت شرعی میدانی از شعب بانکهای متقاضی و ارائه راهکارهای اصلاحی